Японскі ваенны кантынгент у Іраку (яп.: 自衛隊イラク派遣) — падраздзяленне Узброеных сіл Японіі, якое знаходзілася ў складзе сіл шматнацыянальнай кааліцыі ў паўднёва-ўсходняй частцы Ірака з лістапада 2003 да снежня 2008 года. У склад кантынгенту ўваходзілі вайскоўцы сухапутных, ваенна-марскіх і ваенна-паветраных часцей. Ён стаў найбуйнейшым ваенным кантынгентам, адпраўленым за межы Японіі ў перыяд пасля заканчэння Другой сусветнай вайны[1].
Гісторыя
19 лютага 2002 года шэф Упраўлення нацыянальнай абароны Японіі Гэн Накатані выступіў з заявай, што Японія ўстрымаецца ад адкрытай падтрымкі ЗША ў выпадку, калі Вашынгтон нанясе ваенны ўдар па Іраку[2].
18 сакавіка 2003 года прэм’ер-міністр Японіі выступіў з заявай, што яго ўрад падтрымлівае ўльтыматум ЗША, вылучаны Іраку[3].
13 чэрвеня 2003 года ўрад Японіі зацвердзіў законапраект аб адпраўцы вайскоўцаў у Ірак[4], у ліпені 2003 года законапраект зацвердзіў парламент.
11 ліпеня 2003 года два транспартныя самалёты С-130 сіл самаабароны Японіі вылецелі з авіябазы Камакі ў раён Ірака для перавозкі гуманітарных грузаў, што накіроўваліся туды па лініі ААН[5].
У пачатку кастрычніка 2003 года было абвешчана, што агульная колькасць японскага ваеннага кантынгенту складзе ад 600 да 700 вайскоўцаў, пры гэтым перадавы атрад з 100 вайскоўцаў будзе адпраўлены ў Паўднёвы Ірак у снежні таго ж года, а астатнія сілы будуць перакінуты пазней. Асноўнымі функцыямі кантынгенту павінны былі стаць рамонтна-аднаўленчыя работы, тылавое забеспячэнне і забеспячэнне акупацыйных сіл[6]. Меркавалася, што японскія вайскоўцы будуць знаходзіцца ў Іраку на працягу двух гадоў (хоць не выключалася магчымасць падаўжэння аперацыі)[7].
Першыя японскія вайскоўцы з перадавога атрада былі накіраваны ў Ірак у лістападзе[6].
19 снежня міністр абароны аддаў загад аб адпраўцы асноўных сіл[8]. Пасля некалькіх дзён акліматызацыі на ваеннай базе ЗША «Кэмп-Вірджынія» ў Кувейце, у студзені 2004 года новыя японскія вайскоўцы прыбылі ў Ірак[9]. У сярэдзіне студзеня японскі кантынгент (600 вайскоўцаў) быў раскватараваны ў горадзе Эс-Самава ў паўднёвай частцы Ірака[10][11]. Гэта была першая міжнародная аперацыя сіл самаабароны, здзейсненая без санкцыі ААН[12].
У пачатку 2004 года на ўскраіне горада была пабудавана ўмацаваная база, абнесеная па перыметры ровам, земляны насып і загародамі з калючага дроту. Сістэма аховы базы ўключала ў сябе камеры відэаназірання, цеплавізары, сэнсары ахоўнай сігналізацыі і контрбатарэйны радар[13].
Падчас знаходжання на тэрыторыі Ірака японскі кантынгент знаходзіўся ў зоне адказнасці аўстралійскіх войскаў[14] і падчас дзейнасці ўзаемадзейнічаў з аўстралійскімі вайскоўцамі і мясцовай паліцыяй[15].
Вывад
17 красавіка 2008 года Вярхоўны суд горада Нагоя вынес рашэнне, што аперацыя паветраных сіл самаабароны Японіі ў Іраку (падчас якой японскія самалёты C-130 дастаўлялі войскі іншых дзяржаў у зону баявых дзеянняў у раёне Багдаду) з’яўляецца парушэннем артыкула 9 Канстытуцыі Японіі[16].
У верасні 2008 года ўрад Японіі абвясціў аб намеры спыніць удзел у вайне ў Іраку і да канца 2008 года вярнуць на радзіму падраздзяленне ваенна-транспартнай авіяцыі, якое забяспечвала дастаўку грузаў кааліцыйным войскам[17].
23 снежня 2008 года апошнія вайскоўцы пакінулі Ірак.
Вынікі
У агульнай складанасці ў аперацыі ў Іраку ўдзельнічалі каля 5500 вайскоўцаў сухапутных войскаў і 3500 вайскоўцаў паветраных сіл самаабароны[18]. Выдаткі на забеспячэнне дзейнасці ваеннага кантынгенту ў Іраку склалі 73 млрд ен[19].
Страт забітымі і параненымі сярод японскіх вайскоўцаў за ўвесь перыяд дзеянняў у Іраку не мелася[20], але адзін вайсковец быў траўмаваны (афіцэр паветраных сіл самаабароны быў збіты аўтобусам, які перавозіў салдат ЗША, і шпіталізаваны, а пасля завяршэння лячэння — вернуты ў Японію)[21].
Непасрэдна пасля вяртання на радзіму 8 вайскоўцаў (7 ваеннаслужачых сухапутных сіл самаабароны і 1 вайсковец паветраных сіл самаабароны) здзейснілі самагубства[22]. Усяго да мая 2015 года здзейснілі самагубства 29 удзельнікаў аперацыі (21 вайсковец сухапутных сіл самаабароны і 8 вайскоўцаў паветраных сіл самаабароны)[23].
Грамадскае меркаванне
Паводле звестак апытання грамадскай думкі, праведзенага ў пачатку 2004 года найбуйнейшым японскім інфармагенцтвам «Кіёда Цусін», 51,6 % рэспандэнтаў не падтрымлівалі ўдзел краіны ў аперацыі ў Іраку[24].
4 ліпеня 2004 года ў Токіа прайшла дэманстрацыя праціўнікаў удзелу японскіх вайскоўцаў у аперацыі ў Іраку[25].
У жніўні 2005 года Дэмакратычная партыя Японіі на пасяджэнні парламента запатрабавала вывесці японскіх вайскоўцаў з Ірака[26].
20 сакавіка 2007 года ў цэнтры сталіцы прайшла яшчэ адна дэманстрацыя праціўнікаў удзелу Японіі ў вайне ў Іраку[27].
Зноскі
 |
|---|
| Храналогія | |
|---|
| Сілы | |
|---|
| Галоўныя асобы | | Кааліцыя | |
|---|
| Урад Садама | |
|---|
| Новы ўрад | |
|---|
| Паўстанцы | |
|---|
|
|---|
| Інцыдэнты | |
|---|
| Іншыя аспекты | |
|---|
