Восіп Іванавіч Сянкоўскі
польск.: Józef Julian Sękowski
Дата нараджэння	31 сакавіка 1800(1800-03-31)[1][2][…]
Месца нараджэння	Віленскі павет, Літоўская губерня, Расійская імперыя[2][3][…]
Дата смерці	16 сакавіка 1858(1858-03-16)[1][2][…] (57 гадоў)
Месца смерці	Санкт-Пецярбург, Расійская імперыя[2][1]
Месца пахавання	Волкаўскія могілкі[d]
Грамадзянства	Расійская імперыя Польшча
Жонка	Adelaida Senkovskaya[d]
Род дзейнасці	журналіст, пісьменнік, літаратурны крытык, пісьменнік навуковай фантастыкі, паэт, sinologist, выкладчык універсітэта, дыпламат
Месца працы	Санкт-Пецярбургскі дзяржаўны ўніверсітэт Пецярбургская акадэмія навук
Навуковая ступень	член-карэспандэнт (1828)
Альма-матар	Віленскі ўніверсітэт
Член у	Кракаўскае навуковае таварыства[d][1]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Восіп (Юльян) Іванавіч Сянко́ўскі^[4] (19 (31) сакавіка 1800 — 4 (16) сакавіка 1858) — рускі і польскі вучоны-ўсходазнавец, мовазнавец, пісьменнік, крытык, журналіст. Член-карэспандэнт Імператарскай Санкт-Пецярбургскай акадэміі навук (1828). Вядомы таксама пад псеўданімам Барон Брамбеус.

Нарадзіўся ў маёнтку Антокаль каля Вільні^[4] Віленскага павета Літоўскай губерні ў польскай шляхецкай^[5] сям’і. У 14 гадом узросце паступіў у Мінскі езуіцкі калегіум, затым перайшоў у Віленскі ўніверсітэт, дзе заняўся вывучэннем усходніх моў^[6]. У 1918 годзе паехаў у Турцыю і ўладкваўся перакладчыкам у расійскае пасольства ў Стамбуле^[6]. Пабываў у Сірыі, Егіпце, Нубіі і Эфіопіі, збіраў фальклор і старажытныя рукапісы^[6]. Вярнуўшыся на радзіму ў 1821 годзе Сянкоўскі паступіў на службу перакладчыкам у Калегію замежных спраў у Санкт-Пецярбургу^[6] і пачаў выкладаць усходнія мовы ў Пецярбургскім універсітэце на пасадзе ардынарнага прафесара. Пачаў супрацоўнічаць у выданнях «Северный архив», «Сын отечества», «Северная пчела» і іншых. Віленскі ўніверсітэт скончыў у 1828 годзе^[4] (у 1819 годзе^[5]). У 1829 годзе ў якасці прафесара быў прызначаны цэнзарам^[7]. У 1833 годзе В. І. Сянкоўскі канчаткова ўступіў на шлях журналістыкі, калі зрабіўся спачатку негалосным, а затым і галосным рэдактарам часопіса «Библиотека для чтения», у якім прымаў дзейны ўдзел да 1856 года^[7]. У апошнія гады жыцця, калі захварэў, заняўся музыкай, вынайшаў нейкі незвычайны музычны аркестрыён і пяціструнную скрыпку, будаваў вынайдзеныя ім печы, склаў сваю сістэму свету, паклаўшы ў яе аснову гармонію гукаў^[7].

Памёр Восіп Іванавіч Сянкоўскі 4 (16) сакавіка 1858 года.

В. І. Сянкоўскі займаўся даследаваннем гісторыі старажытнага Усходу, даісламскай Аравіі. Займаўся арабскай, персідскай і турэцкай філалогіяй. Адзін з заснавальнікаў расійскай арыенталістыкі^[8]. Даследаваў і перакладаў старажытную і сярэдневяковую арабскую паэзію, апісваў сучасныя яму краіны Усходу. Аўтар аповесцяў рознага жанру (гумарыстычных, свецкіх, бытавых, псіхалагічных), публіцыстычных і крытычных артыкулаў. Адзін са стваральнікаў навукова-фантастычнага жанру ў Расіі і заснавальнікаў так званга гандлёвага напрамку ў расійскай журналістыцы^[9].

С 1815 по 1822 гадах В. І. Сянкоўскі друкаваўся ў віленскім штотыднёвіку «Tygodnik Wileński» і сатырычным часопісе «Wiadomości Brukowe»^[8]. З 1830 па 1836 год у Санкт-Пецярбургу выдаваў сатырычную газету на польскай мове «Bałamut»^[8]. Падтрымліваў сяброўскія і дзелавыя сувязі з М. Грэчам, Ф. Булгарыным, А. Міцкевічам, А. Пушкіным і іншымі^[4][9]. Пасля залічэння прафесарам у Імператарскі Санкт-Пецярбургскі ўніверсітэт, спрабаваў зацвердзіць «Проект положения для Отделения восточных языков и словесностей»^[8].

Валодаў усімі мовамі арабскага Усходу, кітайскай, тыбецкай, маньчжурскай, мангольскай і асноўнымі еўрапейскімі мовамі^[4]. Быў прыхільнікам «чыстага мастацтва» і крытычна ставіўся да рэалізму ў літаратуры^[5].

Герой кнігі В. Каверына «Барон Брамбеус» (1929, 2-я рэд. 1966).

• Ярмоленка В. А. Сянко́ўскі Восіп (Юльян) Іванавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 351. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Дзмітрый Караў. Сянко́ўскі Восіп Юльян Іванавіч // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 2001. — С. 478. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0214-8.
• Сенко́вский Осип (Юлиан) Иванович / Каверин В. А. // Т. 23. Сафлор — Соан. — М. : Советская энциклопедия, 1976. — С. 257. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)
• Сенко́вский Осип (Юлиан) Иванович // Литературный энциклопедический словарь (руск.) / [Подгот. Е. И. Бонч-Бруевич и др.]; Под общ. ред. В. М. Кожевникова, П. А. Николаева. — М.: Советская энциклопедия, 1987. — С. 696. — 750 с. — 100 000 экз.
• Вл. Боцяновский. Сенковский, Осип-Юлиан Иванович // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907. — Т. XXIXa. — С. 531—532.

• Литературные прогулки сквозь века // Книжные памятники Псковской области (руск.)
• Гиляжева Г. З. Осип Иванович Сенковский в оценке критиков и литературоведов // Проблемы истории, филологии, культуры, 2011. (руск.)
• Новиков А. Е. О. И. Сенковский как переводчик Гомера (о его концепции перевода «Одиссеи» Гомера) // Вестник Череповецкого государственного университета, № 7, 2014. (руск.)
• Сенковский Осип Иванович (руск.) // Інстытут рускай літаратуры Расійскай акадэміі навук (Пушкінскі Дом)
• Сенковский Осип (Юлиан) Иванович // Биографика СПбГУ (руск.)