Уйгурская мова, ці новауйгурская мова (саманазва: ئۇيغۇرچە, Уйғурчә, Uyghurche) — цюркская мова, родная мова уйгураў, распаўсюджаная ў Цэнтральнай Азіі.
Сучасная уйгурская мова сфарміравалася ў першай палавіне XX стагоддзя на аснове сярэдневяковай пісьмовай чагатайскай мовы і мясцовых цюркскіх гутарковых моў паўночна-заходняй часткі сучаснага Кітая (турфанскай, кашгарскай, ілійскай і інш.). Не з'яўляецца прамым нашчадкам старажытна-уйгурскай мовы.
Мае афіцыйны статус у Сіньцзян-Уйгурскім аўтаномным раёне КНР.
Падзяляецца на 3 буйныя дыялекты. Большасць уйгураў карыстаюцца алфавітам на арабскай графічнай аснове. Уйгуры ў былых рэспубліках СССР — на аснове лацініцы і кірыліцы.
Зноскі
Літаратура
Спасылкі
 |
|---|
|
| Булгарская група | |
|---|
| Старажытнацюркская група | |
|---|
Горна-алтайская
(цэнтральна-ўсходняя)
група¹ | |
|---|
| Карлукская група¹ | |
|---|
| Кыпчакская група |
- старажытнакыпчакская †
- нагайска-кыпчакскія — алабугацка-нагайская² • астраханска-нагайская² • казахская • каракалпакская • нагайская • сібірскататарская — нагайскія дыялекты¹ • стэпавы дыялект крымскататарскай • узбекска-нагайская (кыпчакскія дыялекты ўзбекскай) ‡² • ферганска-кыпчакская — нагайска-кыпчакскія дыялекты² • паўднёвакіргізская — нагайска-кыпчакскія дыялекты² • юртаўска-нагайская²
- паволжска-кыпчакскія — башкірская • сібірскататарская¹ (дыял.: барабінскі, табола-іртышскі, томскі) • татара-башкірская² • татарская (дыял.: казанскі, мішарскі; крашэнскі¹)
- палавецка-кыпчакскія — старажытная палавецкая † • караімская (дыял.: галіцкі, крымскі¹, тракайскі) • крымскататарскі (літаратурны, крымчакскі², сярэдні дыялект крымскататарскай, урумскі (прыазоўскі) — кыпчакскія гаворкі²) • каўказскія¹ (армяна-кыпчакскі †, карачаева-балкарскі, кумыцкі) • мамлюкска-кыпчакскі †¹
|
|---|
| Агузская група | |
|---|
| Саянская (табаская) група | |
|---|
| Хакаская (кіргізская) група | |
|---|
| Якуцкая група | |
|---|
Цюркскія змяшаныя
мовы і групы | |
|---|
| Пісьмо | |
|---|
|
