Святая Варвара (Барбара) Іліёпальская (памерла ў 306 годзе) — хрысціянская велікамучаніца. Яна лічыцца заступніцай ад раптоўнай смерці, што ў хрысціянстве лічыцца ў большасці выпадкаў пакараннем, як смерць без пакаяння і прычасця. У каталіцкай царкве ўваходзіць у лік чатырнаццаці святых памочнікаў.
У гонар святой Барбары названа мноства геаграфічных пунктаў (Санта-Барбара).
У праваслаўнай царкве яе памяць здзяйсняецца 17 снежня (4 снежня па старым стылі), у каталіцкай царкве 4 снежня.
