Сацыялістычная рабочая партыя Фінляндыі

Сацыялістычная рабочая партыя Фінляндыі
Дата заснавання 13 мая 1920
Дата роспуску 3 жніўня 1923
Краіна
Ідэалогія сацыялізм
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сацыялістычная рабочая партыя Фінляндыі (фінск.: Suomen Sosialistinen Työväenpuolue , SSTP) — палітычная партыя ў Фінляндыі пачатку 1920-х гадоў. SSTP складалася з левых радыкалаў, якія адкалоліся ад Сацыял-дэмакратычнай партыі Фінляндыі пасля Грамадзянскай вайны 1918 года. Забароненая Камуністычная партыя Фінляндыі[en] (SKP) была галоўнай рухаючай сілай партыі, але іншыя сацыялісты таксама былі ўцягнутыя. SSTP была забаронена ў 1923 годзе, а яе найбольш актыўныя члены, у тым ліку 27 членаў парламента, былі заключаны ў турму. Пераемнікам партыі стала Выбарчая арганізацыя сацыялістычных рабочых і дробных фермераў[fi] (1924—1930).

SSTP была створана 13 мая 1920 года ў Доме рабочых Хельсінкі[en]. Ва ўстаноўчым з’ездзе ўзялі ўдзел 82 дэлегаты, што прадстаўлялі 42 розныя арганізацыі. Рашэнне аб стварэнні новай партыі было прынята пасля таго, як левыя прайгралі бітву ўнутры Сацыял-дэмакратычнай партыі. Яшчэ да гэтага было абрана часовае партыйнае кіраўніцтва, якое ўзначальвала арганізацыю да з’езда. Шэраг арганізацый Сацыял-дэмакратычнай партыі ўвайшлі ў новую партыю і ўтварылі базавую арганізацыю SSTP. Большасць заснавальнікаў SSTP былі ўцягнутыя ў грамадзянскую вайну[1].

На другі дзень устаноўчага з’езда SSTP прыняла рашэнне аб далучэнні да Камуністычнага інтэрнацыяналу, пасля чаго паліцыя разагнала сход і арыштавала ўдзельнікаў, некаторыя з якіх пазней былі асуджаныя да турэмнага зняволення. Актывістам спатрэбіўся час, каб аднавіць арганізацыю пасля арыштаў. У рэшце Хельсінкская гарадская сацыялістычная арганізацыя ўзяла на сябе лідарства. 19 чэрвеня яна абвясціла сябе партыяй, прыняла асноўныя дакументы ўстаноўчага з’езда і выбрала кіраўніцтва партыі. Старшынёй SSTP быў абраны металіст Яака Ківі[fi]. Праграма SSTP была напісана Ота Віле Куўсіненам, членам Цэнтральнага камітэта SKP[2].

SSTP удзельнічала ў парламенцкіх выбарах 1922 года. Цэнтральны выбарчы камітэт рабочых Фінляндыі быў сфарміраваны 24 лютага 1922 года прадстаўнікамі SSTP, Федэрацыі прафсаюзаў Фінляндыі[en] (SAJ), Сацыял-дэмакратычнай моладзевай лігі і Сацыял-дэмакратычнай жаночай лігі Фінляндыі. Камітэт вылучыў 130 кандыдатаў па ўсіх выбарчых акругах. SSTP атрымала 128 121 голас (14,8 %) і 27 дэпутатаў (у тым ліку 6 жанчын).

У 1922 годзе SSTP налічвала 24 398 членаў і 706 базавых арганізацый[3].

Іншыя фінскія партыі заклікалі скасаваць SSTP, а яе члены рэгулярна траплялі за краты. Партыйныя газеты пастаянна мелі праблемы з цэнзурай. У пачатку 1923 года SSTP змяніла сваю назву на Рабочую партыю Фінляндыі (Suomen Työväenpuolue, STP), прыбраўшы спасылку на сацыялізм. 3 жніўня 1923 года дэпутацкая група STP, члены партыйнага камітэта, кіраўніцтва сакратарыята і раённых арганізацый і іншыя супрацоўнікі былі арыштаваны. Арышты і забарона абгрунтоўваліся меркаванымі сувязямі з нелегальнай Камуністычнай партыяй.

Крыніцы

  1. ↑ Tauno Saarela: Suomalaisen kommunismin synty 1918—1923 (Kansan sivistystyön liitto 1996), p. 148—161.
  2. ↑ Tauno Saarela: Suomalaisen kommunismin synty 1918—1923 (Kansan sivistystyön liitto 1996), p. 161—166.
  3. ↑ Tauno Saarela: Suomalaisen kommunismin synty 1918—1923 (Kansan sivistystyön liitto 1996), p. 314, 317.

Спасылкі