Дванаццаць апосталаў

Дванаццаць апосталаў, 14 ст., Масква

Дванаццаць апосталаў - дванаццаць бліжэйшых вучняў і паслядоўнікаў Ісуса Хрыста, якія суправаджалі Хрыста падчас Яго зямной дзейнасці і якія сталі пачынальнікамі хрысціянскай царквы. Згодна Евангеллям Ісус абраў Дванаццаць апосталаў, якія дапамагалі Яму ў служэнні, а пасля свайго ўваскрасення паслаў адзінаццаць з іх (за мінусам Іуды Іскарыёта) з Вялікім Паручэннем для распаўсюджвання Свайго вучэння ўсім народам. Паводле ўсходне-хрысціянскай традыцыі згодна з Евангеллем ад Лукі ў Хрыста было таксама сямідзесят апосталаў.

Апостал Павел (ён жа Саул з Тарса), не быў з дванаццаці або семідзесяці, але пасля звароту ў хрысціянства стаў называцца "апосталам язычнікаў" (Рым. 11:13) і сцвярджаў, што атрымаў ад ўваскрослага Ісуса Вялікае Даручэнне, гэтак жа як і адзінаццаць. Павел не адносіў свой тытул апостала да дванаццаці, спасылаючыся на тое, што ён не варты гэтага тытулу, таму што гнаў царкву.

Ранні перыяд хрысціянства ў жыцці апосталаў называецца Апостальскім стагоддзем. Дванаццаць апосталаў часта называюць дванаццаццю вучнямі.

Агульнае апісанне

Джэймс Цісо, Павучэнне апосталаў.

Апосталы паказаны ў Новым Запавеце як Галілейскія яўрэі, большасць з іх мела яўрэйскія імёны, але некаторыя з іх мелі і грэчаскія.

У Марка 6:7-13 сцвярджаецца, што Ісус першапачаткова паслаў гэтых дванаццаць апосталаў па парах (таксама ў Матф. 10:5-42, Лк. 9:1-6) у гарады Галілеі. У тэксце гаворыцца, што Ён загадаў ім вылечваць хворых і выганяць дэманаў, а ў Евангеллі ад Матфея нават уваскрашаць мёртвых. Яны таксама даручыў «нічога не браць у шлях, апрача аднаго кія: ні хлеба, ні паперніка, ні грошай у іх кашальку, але абувацца ў просты абутак і не насіць дзвюх вопратак», і што, калі ў якім горадзе іх не прымуць, яны павінны страхнуць пыл з сваіх ног, што будзе для таго горада абвінавачваннем падчас Страшнага Суда.

Пазней згодна Бібліі дванаццаці апосталаў было даручана прапаведаваць Евангелле «ўсім народам». Апостал Павел падкрэсліваў важную ролю дванаццаці апосталаў ў царкве, калі ён казаў, што Божая царква «уцверджаныя на аснове апосталаў і прарокаў, маючы Самога Ісуса Хрыста краевугольным каменем». (Эф. 2:19-20)

Дванаццаць апосталаў у сінаптычных Евангеллях

Кананічныя Евангелля даюць розныя імёны дванаццаці апосталаў. Згодна з спісамі ў кожным з трох сінаптычных Евангелляў, дванаццаць, якіх выбраў Ісус, і «якіх ён назваў апосталамі», былі:

Мацвея 10:1-4 Maрка 3:13-19 Лука 6:12-16
Сімон, якога завуць Пётр Сімон, якога імя Ён перамяніў на Пётр Сімон, якога назваў Пётр
Aндрэй, яго брат Aндрэй Aндрэй, яго брат
Якаў, сын Зевядзееў Якаў Зевядзееў Якаў
Ян, яго брат Ян брат Якава (і надаў ім імя Боаргенес) Ян
Філіп Філіп Філіп
Варфаламей Варфаламей Варфаламей
Фама Фама Фама
Мацвей, мытнік Мацвей Мацвей
Якаў, сын Алфееў Якаў Алфееў Якаў Алфееў
Фадзей Фадзей Іуда, сын Якава
Сімон Зілот Сімон Зілот Сімон, якога завуць Зілот
Іуда Іскарыёт, які Яго выдаў Іуда Іскарыёт, які Яго выдаў Іуда Іскарыёт, які быў здраднік

У сінаптычных Евангеллях падаецца, што Ісус браў з Сабою Пятра, Якава і Яна падчас Свайго Перамянення, а таксама падчас малітвы на Гефсіманіі. У Евангеллі ад Марка падаецца, што нават дванаццаць не маглі разумець сэнс цудаў і прытчаў Ісуса.

Дванаццаць апосталаў у Евангеллі ад Яна

У Евангеллі адзначана толькі частка апосталаў:

  • Пётр
  • Андрэй (пазначаны як брат Пятра)
  • "Сыны Зевядзея" (Ян ды Якаў)
  • Філіп
  • Нафанаіл
  • Фама (таксама званы Блізнюк) (11:16), (20:24), (21:02)
  • Іуда Іскарыёт
  • Іуда (не Іскарыёт) (14:22) (верагодна, Фадзей)

З іх толькі Нафанаіла няма ў спісах ў іншых Евангеллях. Ён традыцыйна атаясамліваецца з Варфаламеем, хоць гэтае атаясненне і некаторымі аспрэчваецца. Тры апосталы наогул не згадваецца ў Евангеллі ад Яна, іх імёны: Якаў, сын Алфееў, Мацвей і Сімона Кананіт (Зілот).

Смерці дванаццаці апосталаў

Згодна хрысціянскай традыцыі ўсе апосталы, акрамя аднаго былі забіты, толькі Ян дажыў да пажылога ўзросту. Толькі смерць Якава, сына Зевядзея, апісана ў Новым Запавеце, і дэталі іншых смерцяў з'яўляюцца прадметам легенд і паданняў. У некаторых выпадках існуе амаль поўная аднадушнасць у традыцыях, і ў іншых выпадках, існуюць самыя розныя і непаслядоўныя апісанні.

Іуда Іскарыёт, першапачаткова адзін з дванаццаці, памёр пасля суда над Ісусам. Матфея 27:5 кажа, што ён павесіўся, а Дзеі 1:18 удакладняюць, што цела Іуды ўпала, расчыніліся, і яго "вантробы выпалі". Мацвій быў абраны на яго месца, як адзін з дванаццаці.

Магілы апосталаў

З адзінаццаці апосталаў (без уліку Іуды Іскарыёта) згодна з хрысціянскай традыцыяй вызначаны пахаванні толькі сямі: