Los ftirápteros (Phthiraptera), comúnmente conocíos como pioyos, son un orde d'inseutosápteros (ensin ales nel adultu, nesti casu perdíes secundariamente) hemimetábolos (que'l so desenvolvimientu consta de güevu, dellos estadios de ninfa y adultu), ectoparásitos d'aves y mamíferos, qu'inclúi unes 3250 especies.[1] Los sos güevos llámense bibes, que los pioyos xunten a pode o plumes de la so güéspede.
Son altamente específicos del so hospedador o güéspede y munches especies inclusive prefieren llugares determinaos del so cuerpu. Los pioyos, a diferencia d'otros ectoparásitos como les pulgues, pasen tol so ciclu de vida sobre'l güéspede, dende'l güevu hasta l'estáu adultu y la reproducción. Treslladar de güéspede a güéspede caminando, pueden pasar unes poques hores o hasta dos díes fora del so güéspede primariu y esperando al siguiente. Les adautaciones al parasitismu reflexar nel adultu nel so tamañu (de 0,5 a 8 mm), y les pates que nos subordes más avanzaos terminen en garres fuertes pa enferronase firmemente al pelo, piel y plumes; nun tienen ales nin la posibilidá de saltar. Según la especie alimentar de restos de piel, partes de plumes, secreciones sebáceas o sangre; pueden tener boca mazcadora o zucadora. El so color ye variable. Tamién puede pegase a los neños
Epidemioloxía
Pa la epidemioloxía del pioyu del cueru cabelludo humanu vease pediculosis.
Taxonomía
L'orde subdividióse tradicionalmente en dos grupos (órdenes o subordes, según los autores) en rellación colos sos vezos alimenticios: los pioyos chupadores (Anoplura) y los pioyos mazcadores (Mallophaga). Sicasí, les clasificaciones recién suxeren que los Mallophaga son parafiléticos, y reconócense cuatro suborden:[3]
.JPG)
.JPG)
