La orografía[1] (del gr. ὄρος, monte, y -grafía, descripción) refierse tanto a les elevaciones que puedan esistir nuna zona en particular (rexón, país, etc.) como a la descripción d'elles que realiza la xeomorfoloxía.[2]
En modelos geocientíficos, como los modelos xenerales de circulación, la orografía define la llende inferior (sacante onde hai océanu, en concencia). Como la representación orográfica facer nel espaciu según el permediu de los altores na celda considerada (por casu la representación de les coras de los montes del Himalaya) va depender de la resolución horizontal con que se trabaya. Cuanto más alta sía la resolución horizontal, meyor va representar la orografía del terrén real.
Cuando los tributarios d'un ríu o la estructura d'una cuenca son catalogaos en 'secuencia orográfica', los que tienen "orde" más eleváu son los que s'atopen próximos a les nacientes del ríu, mientres los d'orde menor atópense próximos de la desaguada. Esti métodu de catalogar tributarios ye inversu al Orde de Corriente Strahler, onde los tributarios asitiaos na cabecera son catalogaos cola categoría 1.
Utilidá del conceutu
La orografía sirve pa entender el relieve d'una rexón o zona relativamente pequeña, polo que la so representación cartográfica en mapes a gran escala (1:100.000, 1:50.000 o mayor) sirve de manera efeutiva pa entamar obres d'infraestructura (por casu, l'estudiu de pindies nel trazáu d'una carretera o d'una llinia de ferrocarril, nel diseñu d'una represa o d'una ponte, etc.). Amás, l'estudiu xeomorfolóxicu y topográficu del relieve dexa conocer munches de les carauterístiques que tienen aplicaciones práutiques nel campu de la investigación del suelu y del sosuelu, de los recursos hidráulicos, minerales, agrícoles y económicos polo xeneral de la zona de que se trate.
Orientación
En descripciones xeográfiques fálase de cutiu de la marxe izquierda o derecha d'un ríu "en sentíu orográficu". El sentíu orográficu ye mirando na direición de la corriente de l'agua. Por casu, el centru históricu de Colonia atopar en sentíu orográficu na marxe izquierda del ríu Rin.
Como norma xeneral, tamién; les zones montascoses suelen tener mayor nubosidad que les allugaes a menor altor. Esto debe a que los cordales y montes producen un ascensu forzáu de los vientos que, al xubir, mengüen la so temperatura y producen la condensación del mugor que lleven, formando nubes nes fasteres o aguaes de barloventu. Nel llau de sotaventu suelen producise nubes hasta ciertu altor, porque al baxar la corriente d'aire procedente de barloventu, l'aire calezse adiabáticamente y sumen les nubes a un nivel determináu formando una especie de techu al aumentar col descensu tantu la presión como la temperatura. Una alliniación montascosa puede formar diversos tipos de nubes, incluyendo lo que se denominen nubes lenticulares, producíes sobre'l cordal cuando hai un ascensu de les mases d'aire producíu de manera simultánea dende los dos lladrales de la mesma y les nubes morning glory típiques del N. d'Australia, con carauterístiques bien particulares y pocu frecuentes.
La precipitación orográfica ye la precipitación xenerada por condensación mientres un movimientu d'aire ascendente forzáu al atopar una torga nel relieve topográficu. La orografía puede xugar un papel principal na cantidá, intensidá y duración de la precipitación. Los investigadores afayaron que l'anchor de barrera, la rimada de la cuesta y la velocidá de xubida son los factores principales que controlen la distribución y l'intensidá de precipitación orográfica. Les simulaciones d'ordenador amuesen que barreres estreches y cuestes más serrapatoses producen velocidaes d'ascensu del aire más fuerte amontando asina la precipitación orográfica.
En Nueva Zelanda, la mayor parte de la precipitación recibida na islla principal (la islla del Sur) produzse sobre'l llau de barloventu (l'oeste, onde esiste un cordal bastante elevada denominada Alpes Neozelandeses), ente que'l llau de sotaventu, escontra l'este, ye muncho más secu.
Vexetación
De resultes de la mayor temperatura nes aguaes de solana, que se traduz nun mayor secañu del suelu pola evaporación, con al respective de les aguaes d'aveséu, estes postreres tienen una vexetación muncho más rica y abondosa que naquelles. La pequeña sierra del Castellet, xusto al norte de Montserrat (Valencia), ye un exemplu perfectu del efeutu de la orientación de les fasteres o aguaes montascoses sobre la vexetación ([2]).
Les crestes de los montes pueden acelerar considerablemente la velocidá de los vientos cuando estos traviesen escobios, puertos o pasos de monte, abras o collaes, onde l'aire vese forzáu a aumentar la so velocidá al estrechase la seición que traviesa. Ye'l casu del Monte Washington en Nueva Inglaterra, onde se rexistraron los vientos de mayor velocidá nel nuesu planeta: 231 milles per hora, esto ye, 372 km/h, rexistráu na tarde del 12 d'abril de 1934.[3] Toes los cordales tienen eses angosturas allugaes nes crestes qu'apurren llugares aparentes pa la producción de vientos de gran velocidá ya intensidá. Rexistráronse vientos de mayor velocidá, pero que nun tán acomuñaos al efeuto de la orografía.
Los vientos dominantes na superficie terrestre pueden soplar en delles árees, d'un llau al otru de cordales o montes, colo que se crean los conceutos de barloventu (fasteres onde inciden los vientos sobre montes o cordales) y sotaventu, fasteres que s'atopen de llombu de los vientos dominantes, nes fasteres de sotaventu