Nefertari Meryetmut foi una reina exipcia de la dinastía XIX, la Gran Esposa Real de Ramsés IIel Grande, unu de los faraones más poderosos. Xugó un importante papel como esposa real, tando dotada d'una brillosa mente política. Foi soterrada na necrópolis tebana, nuna tumba bellamente decorada.
Oríxenes
Una de les grandes incógnites qu'arrodien a esta reina ye'l so llugar de nacencia y la so familia. El so maríu, el futuru faraón Ramsés II, curióse enforma de despintalos, anque ta claro que la veneración que tuvo en vida, según dalgunos de los sos títulos, demuestren un orixe noble.
L'afayu na so tumba del pomo d'una arca nel qu'apaecía un cartuchu del faraón, denomináu Ai , nun fixo más qu'aumentar los barruntos de que Nefertari tuviera emparentada cola estinguida dinastía XVIII, cosa que tamién paecía acotar el so propiu nome, herederu de la matriarca yá divinizada, la reina Ahmose-Nefertari. De ser asina, ye probable que Nefertari proviniera de la ciudá sureña d'Ajmin, y de qu'Ai, que'l so nome taba siendo escorríu polos faraones de la dinastía XIX, incluyíu'l mesmu Ramsés II, podía ser el so bisagüelu, el so güelu o'l so tíu.
Suponiendo que Nefertari tuviera emparentada cola dinastía XVIII y cola llinia de Ahmose-Nefertari, bien podía ser fía o nieta de Najtmin, de la mesma fíu d'Ai, o inclusive podía ser la fía de la fantasmal reina Tanedyemy, que'l so papel entá nun ta claro, pero que podría ser nieta d'Ai, fía de Horemheb y esposa de Seti I. De ser asina, Ramsés II y Nefertari seríen hermanos per parte de padre.
Gran Esposa Real del "Fíu de Ra"
Nefertari casóse col príncipe herederu Ramsés cuando entá dambos taben na adolescencia. Tuvieron fíos alredor de los quince años d'edá. Per aquellos años Ramsés entá nun fuera designáu correxente, y yá taba casáu con otra muyer, Isis-Nefert, que'l so papel llueu movería Nefertari.
Al asumir el tronu, Ramsés II yá tenía dellos fíos, tanto de Nefertari como de Isis-Nefert, y xubió a dambes al rangu de grandes esposes reales. Sicasí, Nefertari foi la reina por excelencia; el so particular carisma y el fondu amor que-y profesaba Ramsés II sumieron na solombra a toes los sos rivales, y convertir na muyer más importante del reinu.
Mas Nefertari nun foi solo la esposa bienamada del so rei. Foi una verdadera muyer d'estáu, que favoreció'l cese d'hostilidaes ente Exiptu y l'Imperiu Hitita coles sos cartes de paz al emperador Hattusili III y a la so esposa, la tamién influyente emperatriz Puduhepa. La resultancia foi'l conocíu como "Tratáu de paz perpetua" (Tratáu de Quadesh).
Conocida naquellos llugares como la reina Naptera (una deformación del so propiu nome), favorecería la paz ente les dos potencies del momentu, papel que lu acabaría de consagrar al llau del so amigu home.
Títulos
Pequeña escultura de Nefertari, col so nome grabáu nun cartuchu, asitiada xunto a la colosal estatua sedente de Ramsés II, en Abu Simbel.
Nefertari, como se vio antes, nun se contentaría con habitar nel harén real y dar fíos al so home. Como foi cien años tras la reina Tiy, asumió un papel políticu y relixosu que nun volvería algamar se por nenguna muyer hasta los tiempos de Cleopatra (quitando a la efímera faraona Tausert). Ramsés II aceptó ya inclusive promocionó esto, y la gran esposa real Nefertari, foi, ente otres coses:
Señora de los Dos Tierres; que podría dicinos que Nefertari asumiría la rexencia mientres el so home participaba na guerra contra los hitites o nes sos campañes contra los nubios.
Señora de toles tierres; títulu bien infrecuente, qu'alzaba a Nefertari a un estatus paralelu al del faraón.
Esposa del dios; anque daquella les sos funciones y el so poder nun teníen nada que ver cola importancia qu'adquirió en tiempos de la dinastía XVIII, Nefertari ostentó un títulu que nel so tiempu yá habíen lleváu Ahmose-Nefertari o Hatshepsut.
Princesa Heredera; que paez confirmanos un orixe real.
Pola que relluma'l Sol; el títulu más formosu que tuvo, únicu na hestoria exipcia, y símbolu del amor de Ramsés II pola so esposa.
Anque, ensin batura a duldes, el títulu meyor conocíu de Nefertari sería'l que lu acompañaría yá siempres como un segundu nome, el de Amada de Mut. Asina, nun ye d'estrañar que munches vegaes apaeza col nome de Nefertari-Merienmut (Nefert-Ary Merit-En-Mut).
Abu Simbel
Templo de Hathor de Abu Simbel.
Resulta insólitu qu'un monarca siempres tacháu de megalómanu y egocéntricu como foi Ramsés II tuviera una debilidá tan clara como la que sentía por Nefertari. Non solo apinar d'honores en vida, sinón qu'amás s'aseguró de que fuera conocida mientres tola eternidá. Na mayoría de les estatues nes qu'apaez Ramsés II suel venir acompañáu por Nefertari (anque d'enforma menor tamañu que'l so home), y, lo que ye más importante, tuvo l'inmensu honor de ser divinizada en vida, daqué impropiu d'una gran esposa real.
El meyor testimoniu del amor de Ramsés II y de Nefertari ye'l templu más pequeñu de los dos qu'hai en Abu Simbel. Ente que el mayor taba dedicáu a Amón, Ra-Horajty, Ptah y Ramsés divinizáu, el menor yera puramente de la diosa Hathor, personificada na figura de Nefertari. Solo hai que ver la dedicatoria de la entrada d'esi bellu templu, llenu d'imáxenes de Nefertari y de los sos fíos, pa comprobar lo que sentía'l faraón pola so reina:
[...] Una obra perteneciente por tola eternidá a la Gran Esposa Real Nefertari-Merienmut, pola que relluma'l Sol.
Ensin dulda, la tumba más célebre del Valle de les Reines ye la impresionante tumba de la reina Nefertari, esposa de Ramsés II. Ta siglada col númberu 66 (QV 66) y nada nel esterior preludia lo qu'escuende nes sos coraes. Foi afayada en 1904 pol italianu Schiaparelli.
Aportar a ella por una interesada entrada formada por una rampla que conduz a un antepar. Un segundu corredor, tamién con rampla, a que los sos llaos baxen dos escaleres, llévanos a la Cámara del Sarcófagu dende onde s'abrir otres pequeñes cámares más.
La disposición ye bien similar a baltar númberu 80, que perteneció a To, madre de Ramsés II. Gocia d'arrogantes y refinaos dibuxos sobre los sos murios, ellaboraos por un artesanu bien arteru que supo recoyer fielmente la guapura de la so reina. El color frescu, palpitante ya impresionante, realmente conmociona y nun podemos dexar de pensar que Ramsés II nun pudo construyir una tumba más bella p'aquella qu'amó tantu. Los trazos son seguros, les imáxenes perfectes y los dioses paecen salir de los murios pa dexar patente que protexen a una gran reina, que guarden a la esposa d'un gran faraón.
Descendencia
Ramsés II tuvo siquier 152 fíos y fíes, nacíos de les sos grandes esposes reales, esposes secundaries y concubinas. Sicasí, solo unos pocos algamaríen una relevancia notable y entraríen na carrera socesoria. Estos seríen los renuevos nacíos de les dos primeres esposes del faraón, Nefertari y Isis-Nefert.
Ignoramos les rellaciones qu'hubo ente estos dos muyeres, pero suelse pensar que llegó a haber intrigues ente elles, y que les desapaiciones de dambes, lo mesmo que de dellos príncipes, pudieron ser debíes a les disputes palaciegues ente dambos bandos. Magar que ye lóxicu que Isis-Nefert nun consentir en ser movida por Nefertari, nada d'esto ta demostráu, y anque se sabe que la batalla pola socesión ganar la familia de Isis-Nefert, hubo dellos fíos de Nefertari qu'algamaron una edá avanzada.
Nefertari tuvo siquier seis fíos con Ramsés II, anque pudieron ser más. Los sos nomes fueron:
Amenhirjopshef. El so nome de nacencia foi Amenheruenemef, y yera el primoxénitu de Ramsés II. Nació siquier cuatro o cinco años primero que'l so padre fora coronáu. Ostentó'l títulu de Xeneral de los Exércitos, y goció de gran importancia hasta la so muerte, ente los años 26 y 31 del reináu del so padre.
Paraheruenemef. Yera'l tercer fíu home de Ramsés II, y el segundu de los nacíos de Nefertari. Participó na Batalla de Kadesh, y foi condecoráu como Valiente del Exércitu y aportaría a el Primer Oficial de Carros. Morrió nuevu, en redol a los años 20 a 28 del reináu del so padre.
Meritamón. La cuarta de les fíes del faraón. Yera la viva imaxe de la so madre, y al sumir esta casóse col so propiu padre y foi gran esposa real. Heredó munchos de los títulos de Nefertari, y amás foi cantora del templu de Amón y sacerdotesa de Hathor. Créese que morrió a finales del llargu reináu de Ramsés II.
Meriatum. Nació cuando'l so padre yá yera faraón, y foi'l sestu fíu home. Esisten poques muertes d'él, pero paez ser que aportó a Sumu Sacerdote de Ra nel templu de Heliópolis y que morrió nel añu 47 de Ramsés II.
Merira. L'oncenu varón. Nun sabemos qué cargos llegó a desempeñar, anque apaez xunto a la so madre y a los sos hermanos en Abu Simbel y n'otros pocos llugares. Paez ser que morrió en redol a los años 26 a 36.
Henuttauy. Foi otra de les fíes que se casaría col so padre a la desapaición de Nefertari. Sicasí, al contrariu que la so hermana, la bella Meritamón, nun foi gran esposa real. Sería soterrada nel Valle de les Reines na tumba QV73.
'Nebettawy * . La quinta de les fíes del faraón. al sumir esta casóse col so propiu padre y foi gran esposa real. Heredó munchos de los títulos de Nefertari, y amás foi moteyada "la favorita de los dioses" esta Sería soterrada nel Valle de les Reines na tumba QV60
Muerte
Suel haber unanimidá al respective de que Nefertari morrió en redol al añu 26 del reináu de Ramsés II, cuando cuntaría ente cuarenta y cincuenta años. Naquel momentu ye bien posible que los templos de Abu Simbel entá nun fueren terminaos, pos la decoración posterior del templu de Hathor tien fragmentos qu'aluden a la muerte de Nefertari.
Quiciabes la gran esposa real entá siguiera con vida a finales de la construcción, pero non cabo dulda de que la inauguración posterior foi realizada por Ramsés II y que'l so acompañante yera Meritamón, la fía de Nefertari. ¿Taría Nefertari a puntu de morrer daquella, tan carez que nun pudo dirixir la ceremonia, o ye que yá morriera? Ignoramos tamién les causes de la so muerte: enfermedá, muerte natural, asesinatu pol bandu de Isis-Nefert...
Sía como fora, Nefertari-Meryetmut, pola que relluma'l Sol, fixérase inmortal. L'inxeme Ramsés II fixo construyir pa ella la tumba más grande y bella del Valle de les Reines (y pa munchos, la más formosa de toles tumbes exipcies), la QV66, afayada a empiezos del sieglu XX y qu'entá sigui espertando la nuesa almiración.
Referencies
Bibliografía destacada
BEDMAN, Teresa. Reines d'Exiptu: el secretu del poder. Madrid: Editorial Oberón, 01/2003. ISBN 84-96052-16-8
BEDMAN, Teresa. Nefertary Merit-en-Mut: Pola que relluma'l sol. Madrid: Ediciones Aldebarán, 01/1999. ISBN 84-88676-58-1
DESROCHES, Christiane. Ramsés II. La verdadera Hestoria. Barcelona: Ediciones Destino, 02/1998. ISBN 84-233-3032-X
JACQ, Christian. Les exipcies. Barcelona: Editorial Planeta, 2000. ISBN 84-08-03616-5
LALOUETTE, Claire. Memories de Ramsés el Grande. Barcelona: Editorial Crítica, 01/2005. ISBN 84-8432-657-8
Habicht ME, Bianucci R, Buckley SA, Fletcher J, Bouwman AS, Öhrström LM, et al. (2016) Queen Nefertari, the Royal Spouse of Pharaoh Ramses II: A Multidisciplinary Investigation of the Mummified Remains Found in Her Tomb (QV66). PLoS ONE 11(11): y0166571. doi:10.1371/journal.pon.0166571
Noveles
Son obres de ficción onde los personaxes y los fechos pueden nun corresponder cola realidá histórica
JACQ, Christian. Ramsés (pentalogía). Barcelona: Editorial Planeta. Cinco volúmenes, llamaos:
↑ 1,01,1Afirmao en: Dictionary on African Biography. Editorial: Oxford University Press. Llingua de la obra o nome: inglés. Data d'espublización: 2012.
.jpg)
