Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. Pues añadiles tu mesmu o avisar al autor principal del artículu na so páxina d'alderique pegando: {{subst:Avisu referencies|Jean Valjean}} ~~~~

Jean Valjean
Personaxe de Los Miserables
Jean Valjean so la identidá de Monsieur Madeleine (de 1816 a 1823). Ilustración de Gustave Brion.
Creador/a/es	Victor Hugo
Información
Nomatu	24601 Monsier Madeleine Monsieur -y alcalde *Peracabe Fauchelevent Monsieur Leblanc Urbain Fabre 9430
Sexu	Masculín
Nacimientu	1769
Fallecimientu	1833 (63/64 años)
Ocupación	Valtador Presidiariu Empresariu Alcalde de Montreuil Xardineru.
Fíos	Cosette (adoptada)
Familiares	Jeanne (hermana)
Residencia	Jeanne (hermana)
Nacionalidá	Francés
[editar datos en Wikidata]

Jean Valjean ye'l personaxe principal de la novela Los miserables del escritor románticu francés Victor Hugo.

Nació nuna probe familia de Briebhgt. La so madre llamábase Jeanne Mathieu y el so padre Jean Valjean. Nun aprendió a lleer de pequeñu. Cuando foi home tomó l'oficiu de fradador na llocalidá de Faverolles, al igual que'l so padre. Quedóse güérfanu a una edá bien temprana, acompañáu d'una hermana viuda mayor qu'él con siete fíos bien pequeños. Él fixo responsable de la familia cola edá de 27 años.

Por robar unes fogaces de pan pa dar de comer a los sos sobrinos afamiaos ye condergáu a 5 años de presidiu por "robu con quebra, de nueche y en casa habitada", concretamente por romper el cristal del escaparate de la panadería. Intenta fugase en delles ocasiones del presidiu de Tolón, lo cual convierte la pena final cumplida nun periodu de 19 años, una medría de la pena desproporcionáu al delitu en principiu cometíu. El so estancia en prisión convertir nun ser despreciable y ensin corazón: un miserable llenu d'odiu con una fuercia físico increíble, anque apriende a lleer, escribir y cuntar. El so númberu d'esclavu ye 24601.

El forzáu Jean Valjean, en cumpliendo la pena y salir del presidiu llega a un pueblu onde tien qu'amosar el so pasaporte mariellu característicu de los ex-presidiarios na comisaría. Por cuenta de ello tolos habitantes del pueblu despreciar, sacante l'humilde obispu Myriel que-y da abellu, ufiérta-y comida y cama pa dormir. En metá de la nueche llevántase y róba-y unos cubiertos de plata, la única ayalga que tenía l'obispu, yá que tou lo que recibía destinar p'ayudar a los probes. Al fuxir del pueblu detener la policía colos cubiertos y llevar ante l'obispu, quien, nun actu de bondá, salvar, diciendo qu'él -y regaló aquellos oxetos por qu'empezara una nueva vida, amás diz-y que s'escaeciera llevase los candelabros (tamién de plata) qu'igualmente -y regaló.

Sigue'l so camín y, ensin querer, roba una moneda a Petit-Gervais, un mozu que se ganaba la vida tocando música pelos caminos. Esti fechu darréu lo martiriza psicolóxicamente, por cuenta de que dase cuenta que l'exemplu que recibió de parte del obispu taba empezando a operar un cambéu nél.

Esti episodiu y l'humildá y humanidá del obispu opera en Jean Valjean como un bálsamu que cura'l so firíes y convertir nun home bono y piadoso, que'l so oxetivu ye faer el bien a los precisaos.

Establecer en "Montreuil-sur-Mer", sol nome de Madeleine, onde llega a convertise en dueñu d'una fábrica, inclusive ye escoyíu alcalde d'esi mesmu pueblu, al aprovechar les conocencies aprendíes nel presidiu alrodiu de unes cuentes d'acebache curiosu pa collares y dedica la so fortuna a ayudar a los trabayadores de la so fábrica y a los humildes. Sicasí había persones que falaben mal d'él pero él siguía ayudando al pueblu.

El xefe de policía de la llocalidá ye un antiguu oficial de prisiones llamáu Javert, que recuerda vagamente a Valjean del presidiu de Tolón y barruntu dende'l primer día de la personalidá del Sr. Madeleine, anque lo obedez yá que Valjean ye l'autoridá cimera a Javert al ser l'alcalde de la llocalidá. Sicasí, l'implacable sentíu del deber de Javert col so conceutu de la llei y de la xusticia fai-y escorrelo en silenciu pero implacablemente.

Una nueva ya inocente cordudera llamada Fantine, tien el so primer romance con un estudiante parisín perteneciente a l'alta burguesía, que la abandonó a la so suerte en conociendo que taba embarazada. Frutu d'esi fugaz romance naz Cosette. Fantine, desesperanzada, abandona París cola so fía col enfotu de dexar la so fía en manes d'una bona familia ente que ella trabaya pa ganar el dineru abondo y asina tener a la so fía al so llau. Nel camín, ve a una bona señora coles sos fíes, asina que dexa a la so fía al cuidu del matrimoniu Thenardier dueñu d'una hostería nun pueblu nel so camín dende París. Fantine sigue'l so camín instalándose en "Montreuil-sur-Mer", onde atopa trabayu na fábrica de Jean Valjean. Sicasí, Fantine ye despidida inxustamente ensin conocencia de Jean Valjean y vese obligada a recurrir a la prostitución, en vendiendo'l so pelo y los sos dientes, pa siguir unviando dineru al malváu matrimoniu Thenardier, que la tán engañando faciéndo-y creer que tán curiando a la so fía, ente que lo que faen ye utilizala como criada, teniéndola malvestida y enfermiza y cobrándo-y cada vegada más dineru pa la so mantención, col argumentu de que la so fía precisa medicines cada vegada más cares pa una presunta enfermedá. Fantine enferma mortalmente de tuberculosis polos sos esfuerciu derivaos de la so vida como prostituta. Al conocer la causa del oprobio de Fantine, Jean Valjean protexe y curia a Fantine na so mortal enfermedá y promételu que va traer a Cosette y va curiar de dambes.

Mientres Fantine recuperar cola ilusión puesta nel regresu de la so fía, nuna llocalidá alloñada prindar a un home llamáu Champmathieu acusáu de ser Jean Valjean y robar a Petit Gervais. En conociendo la noticia y dempués d'una tormentosa nueche de reflexón moral el verdaderu Jean Valjean presentar nel xuiciu y afayar ante'l tribunal como'l verdaderu Jean Valjean. Como nun ye prindáu vuelve a Montreuil, onde llega a tiempu pa ver morrer a Fantine ante la presencia de Javert que lo intenta prindar, pero Jean Valjean llogra fuxir y poner a salvo la so fortuna nun fuexu caváu nun monte cercanu a Montfermeil.

fía de la ex-emplegada de Jean Valjean; esta cásase con Marius

Los Thenardier son una familia de lladrones. L'home ye un vieyu non bien alto d'estatura, delgáu y traidor, (Realmente, ye un miserable timador y rateru que, nos tiempos de Napoleón, afayó'l cuerpu vivu del barón de Pontmercy, que quedó-y fondamente estimáu por creer que-y salvara la vida, cuando realmente lo que taba faciendo yera revisar los cadabres tres la batalla de Waterloo pa roba-yos. Pontmercy yera un oficial lleal a Napoleón hasta'l final de los sos díes y, por ello, foi desaposiáu pol so propiu fíu Marius de Pontmercy, influyíu pol so tradicionalista güelu Lucas Espíritu Gillenormand, que foi l'encargáu de la so educación, guarda y custodia tres la muerte de la so madre. Gillenormand dicía que'l padre de Marius yera una deshonra pa la so familia, pol fechu de sirvir a Napoleón), la esposa ye una vieya gorda, grande y rubia, que nun quier a naide más qu'a los sos 2 fíes Éponine y Azelma. Cuando Fantine torna a Montfermeil, atopar cola tabierna d'estos dos, y ve a dos neñes bien vistíes xugando. Cuando Fantine ve esto, una y bones ella va cola so neña cargada en brazos, diz-y a la Thenardier que-y va dexar a la neña Cosette porque tien que dir trabayar y nun puede llevá-yla. El Thenardier escucha esto y aprovéchase de la situación pa saca-y dineru a Fantine y primero píde-y una cantidá razonable, pero dempués píde-y más dineru, yá que asegura que Cosette ta gravemente enferma o que yá nun tien ropa.

Asina Cosette va creciendo y tarrez-yos a éstes dos persones, qu'en toa'l so vida haber maltratáu. al igual que les fíes, qu'a la so edá son solamente imitadores de los sos padres.

Ende ye cuando Jean Valjean rescata de les garres d'eses persones a la pequeña Cosette, a quien manden a traer agua del ríu, una y bones un veceru de la so puerca tabierna diz que'l so caballu nun tomó agua. Entós Jean Valjean atopar con Cosette y ayúdalu a cargar el cubu d'agua, dempués ufierta mil quinientos Francos por que pueda llevase a Cosette consigo xunto con un papel qu'escribió Fantine enantes de morrer, autorizando a Jean Valjean a llevase a Cosette.

Trés díes depués ye prindáu, condergáu a cadena perpetua y unviáu al presidiu de Tolón, esta vegada col númberu 9430, del cual escapa nunos pocos meses mientres asonsaña afogase en rescatando a un marineru que diba morrer nel velame d'un barcu atracáu nel puertu. Jean Valjean consigue lliberar a Cosette de les manes de los Thenardier por aciu un pagu desproporcionáu por cuenta de la actitú usurero y miserable del maríu Thenardier que vía nel interés de Jean Valjean por Cosette daqué sospechosu, oxetu d'un sustanciosu negociu. Jean Valjean y Cosette treslladóse a París, tomen residencia en casa Gorbeau y realicen una vida ensin esparavanes y pasando desapercibíos como un padre viudu cola so fía.

Sicasí, Javert, que ye treslladáu como inspeutor de policía a París, afaya a Valjean y a Cosette, pero nuna increíble fuxida llogren escondese nel patiu del conventu del Pequeñu Picpus, despistando totalmente a la policía. Nel conventu atópense como xardineru al tíu Fauchelevent, vieyu al que Jean Valjean salvó de ser entartalláu por un carru en "Montreuil-sur-Mer", que devuélve-y el favor al tapalo como hermano so sol nome de Postreru Fauchelevent, saliendo del conventu pa la so posterior presentación ante l'abadesa del conventu nel ataúd d'una monxa muerta. Dende entós Jean Valjean ye escorríu implacablemente pol inspeutor Javert al traviés del so percorríu pola Francia de la dómina de la revolución de 1830.

Pasen los años nel conventu y mientres Cosette edúcase, Jean Valjean faise pasar por hermanu de Fauchelevent nel güertu, hasta que l'obligáu pasu a relixosa de Cosette fáen-yos salir del conventu.

Jean Valjean y Cosette abandonen la seguridá del conventu y pasen a vivir discretamente retiraos de la vida, faciendo obres de caridá. Nos paseos que faen pol parque empieza un romance silenciosu ente Cosette y Marius Pontmercy que s'atopa nel patiu semioculto de la casa onde viven Cosette y Valjean. Los Thenardier alcuentren a Valjean pol rastru que dexa poles sos obres de caridá y tiénden-y una trampa pa roba-y y asesinalo. Sicasí, Marius ye güéspede de l'habitación allegante a los Thenardier y entérase de los sos planes, coles mesmes que cree afayar que Thenardier salvara la vida del so padre. Tres una reflexón na que se banciar# ente la gratitud escontra Thenardier por salvar al so padre y l'amor que siente escontra Cosette, escueye salvar "in extremis" a Jean Valjean cuando ésti vese acorrexáu polos más crueles lladrones de París na habitación de los Thenardier.

Años dempués los Thenardier siguen col so trabayu de lladrones y estafadores, camúdense'l nome constantemente, pa faer a persones qu'elles consideren riques que-yos tengan piedá y déan-yos dineru, yá que-yos causen llástima.

Atopar con Jean Valjean, y fáense pasar polos Jondrette, que son una familia probe que vive na habitación más oculta de la casa más escondida de París. Los mesmos tiénden-y una trampa y nun tienen ésitu, una y bones Javert allega a rescatar a Jean Valjean ensin saber que ye al que buscó por tanto tiempu.

Dempués encarcelen a los Thenardier, pero ésti escapa con ayuda d'una banda de lladrones llamada "Patron-Minette". A les sos fíes dexar llibres, yá que non pudieron comprobalos nada, y la Thenardier muerre encarcelada.

A la temporada alcuéntrase na cloaca con Jean Valjean, y ábre-y la puerta por que ésti escape, pero non precisamente porque quier ayudar, ye porque Javert lo taba escorriendo y yá que él pensaba que Jean Valjean yera un asesín y sería bonu compensar a un prófugo, por quien sabe qué motivu, con un asesín. Dempués allega con Marius, pa cunta-y lo qu'él piensa que ye Jean Valjean, tou esto en cuenta de dineru. Marius gláya-y y diz-y que nun ye ciertu nada de lo que diz, da-y dineru y echar de la so casa. Da-y dineru porque él piensa que tien una delda con él, yá que'l so padre morriera bien estimáu escontra Thenardier porque pensaba que-y salvara la vida, cuando en realidá quería roba-y.

Con Javert siguiéndo-y la pista al traviés de París, Jean Valjean ye testigu del romance ente Cosette y Marius. Sicasí, Marius vese envueltu nes barricaes de les revueltes caleyeres de la revolución de 1830, yá que pertenez a un grupu de mozos revolucionarios conocíu como "los amigos del ABC" y el so compromisu con ellos ye tal que se sacrifica polos sos ideales. Depués de meditar avera del dolor que lu causa a Cosette la separación de Marius, Valjean dirixir a les barricaes col fin de protexelo; casi ensin dase cuenta, Valjean convertir nun almiráu miembru de los mozos revolucionarios, yá que-yos devuelve ánimos y ayuda incansablemente a atender a los mancaos. Javert, como parte d'una intriga per parte del Exércitu y el Cuerpu de Policías, amarutar de civil y xúnese a los revolucionarios col fin d'espialos y afayar puntos débiles, cuando ye descubiertu ye atáu y sentenciáu a muerte pol grupu ABC, Valjean darréu solicita que-y seya concedíu'l deber d'executar a Javert; llevar a un caleyón vacíu y pa la sorpresa y terror de Javert, Valjean corta les sos atadures y déxa-y escapar de forma segura, darréu dispara al aire. Javert vese envueltu nun inmensu dilema moral. La barricada ye tomada, y los nuevos héroes muerren en manes del Exércitu. Mancáu aparentemente de muerte na clavícula, Marius ye salváu por Jean Valjean, que cargar a costazos poles cloaques de París.

A la salida de les cloaques Jean Valjean ye deteníu por Javert, pero Jean Valjean píde-y pol so honor que-y dexe'l tiempu abondu pa dexar a salvo a Marius. Javert, ante la piedá y l'amor demostraos por Valjean al salva-y de la execución, dexar dir, medita fondamente y suicídase nel ríu Sena, non ensin enantes unviar una carta a la Prefeutura de París dando nella delles pautes p'ameyorar el serviciu.

Marius recuperar de les sos firíes. Cosette y Marius cásense y escaécense un momentu de Jean Valjean, quien ta enfermu de murnia, yá que Marius, ensin saber la verdá, nun dexa que visite a Cosette y eso abláya-y.

Cuando Marius dase cuenta de que, en realidá, quien lo salvara de morrer fuera Jean Valjean, y que , en llugar de matar a Javert na barricada, haber dexáu llibre, penar de lo que fizo y forfuga a Cosette a visitar a Jean Valjean. Pero cuando lleguen ésti tase morriendo. Valjean al velos diz-yos cuántu querer, y cuántu los echara de menos. Dempués d'un añu de sufrimientu, y col perdón de Cosette y Marius (al que consideraba un fíu), muerre. Al traviés de la ventana surde una tenue lluz metanes la escuridá, símbolu de que na habitación atopa un enorme ánxel esperando l'alma de Valjean pa llevala al Paraísu; sobre la cabecera del so llechu de muerte, resplanden los dos candelabros del obispu.

Dende la publicación de la novela, el rellatu foi afechu en numberoses ocasiones a teatru, cine, televisión y teatru musical.

Na gran pantalla, el personaxe foi interpretáu, ente otros por Harry Baur (1934), Fredric March (1935), Gino Cervi (1948), Michael Rennie (1952), Jean Gabin (1948), Lino Ventura (1982), Liam Neeson (1998) y Hugh Jackman (2012)

Pa televisión pueden mentase les interpretaciones de Frank Finlay (1967), José Calvo (1971), Richard Jordan (1978) y Gérard Depardieu (2000).

Nel musical, l'intérprete nel estrenu en París (1980), foi Maurice Barrier, al que siguiríen Colm Wilkinson (Londres, 1985), Pedro Ruy-Blas (Madrid, 1992), Gerónimo Rauch (Madrid, 2010) y Ramin Karimloo (Nueva York, 2014)

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Jean Valjean.