Ituren ye una villa y un conceyu español de la Comunidá Foral de Navarra, asitiáu na merindad de Pamplona, na contorna del Alto Bidasoa, nel Valle de Malerreka y a 56,5 km de la capital de la comunidá, Pamplona. La so población ye de 526 habitantes (2024)[2][3]. Los sos habitantes tán distribuyíos en cuatro barrios o caseríos tremaos: Ituren, Aurtiz, Lasaga y Ameztia.
La llocalidá se compenetra cola so vecina Zubieta a la de celebrar el antroxu en que los zampanzares salen coles sos llueques y los sos hisopos de clina de caballu pa estornar a los malos espíritus.
Símbolos
Escudu
L'escudu d'armes de la villa de Ituren tien el siguiente blasón:
Trai d'azur y la imaxe de San Martín sobre un caballu blancu, con petu d'aceru y cascu empenachado, partiendo la so capa colorada con un méndigu coxu, sofitáu na so muleta. Detrás del méndigu un árbol de sinople y nel cantón siniestru del xefe, sobre l'árbol, un lluceru d'ocho puntes d'oru.
Esti blasón apaez nun documentu del añu 1642 y nuna llabra de piedra de la fachada del so conceyu, anque nos sos sellos oficiales namái apaez a partir del añu 1840, San Martín a caballu, ensin el méndigu, árbol y lluceru. D'antiguo usó la villa un escudu con un árbol y un xabalín trevesáu al so tueru.[4]
Xeografía física
Situación
La llocalidá ta asitiada nel norte de La Comunidá Foral de Navarra, sol monte Mendaur (Ermita de la Trinidá de Mendaur) a 156 msnm d'altitú. El so términu municipal tien 15 km² y llinda al norte con Arantza y los Montes de Bidasoa y Berroarán, al este con Elgorriaga y Doneztebe, al sur con Oiz y Urroz y al oeste con Zubieta.
Población y ordenación urbana
Demografía
Evolución de la población
Nucleos de población
El conceyu estremar nes siguientes entidá de población, según el nomenclátor de población publicáu pol INE (Institutu Nacional d'Estadística). Los datos de población referir a 2014.
Eleiciones llocales
Monumentos
Abonden les casones de los sieglos xvii, xviii y xix, qu'en dalgún casu caltienen vestígios góticos.
- Ilesia de San Martín de Tours.
- Palaciu de Sagardía.
- Ermita de San Joaquín y Santa Ana, na falda del Mendaur.
- Ermita de la Trinidá nel cume del Mendaur.
Ver tamién
Referencies
Enllaces esternos
- Datos de Ituren - Gobiernu de Navarra - Información y datos d'entidaes llocales de Navarra.