José Eliseo Payán Hurtado (1 d'agostu de 1825, Cali – 30 de xunu de 1895, Buga) foi un estadista, abogáu, militar y políticu colombianu, quien ocupó la presidencia de la República ente xineru y xunu de 1887. El so mandatu carauterizar por averase a los lliberales radicales y tamién ye conocíu pola so carrera política en Buga y en Cauca, futuru Valle del Cauca.
Trayeutoria
Eliseo Payán Hurtado realizó los sos primeros estudios nel Colexu Santa Llibrada de Cali. Darréu graduóse como abogáu na Universidá del Cauca. Exerció'l derechu na ciudá de Buga, onde tamién se dedicó al comerciu, a la xusticia y a puestos alministrativos.
Fundó la Sociedá Democrática Bugueña y redactó el periódicu "El Sentimientu Democráticu" en Cali, en sociedá con Manuel Antonio Scarpetta y Ramón.
Carrera Política Temprana
Empezó la so trasegar políticu na Cámara Provincial del Cauca, onde se destacar pola so oratoria. Llegó al Congresu Nacional como representante del Cauca, ente 1854 y 1855.
Gobernador del Cauca
El xeneral Payán participó na guerra cívil de 1860, de la mano del presidente caucano Tomás Cipriano de Mosquera, en contra del electu presidente conservador Mariano Ospina Rodríguez.
A la fin de la guerra, Mosquera nomar gobernador de la provincia de Buga, y namái un añu dempués llegó a la gobernación del estáu más grande y prósperu de Colombia: el Cauca. Treslladó la capital de Popayán a Quibdó y ocupó esti cargu de 1871 a 1876.
Vicepresidente
El 20 d'agostu de 1881 recibió'l máximu grau de la milicia d'entós que yera'l de xeneral en xefe; y nel mesmu añu foi candidateado pa la Presidencia de los Estaos Xuníos de Colombia; pero arrenunció en favor de Francisco Zaldúa.
Poles sos continues diferencies colos radicales, mientres la década del ochenta participó nel movimientu de La Rexeneración y sofitó a Rafael Núñez. De 1882 a 1884 desempeñó la secretaría de Guerra.
Nel segundu gobiernu del presidente Núñez, en 1884-1886, destacar pol so defensa de La Rexeneración; defendió al gobiernu na revolución radical de 1885, y venció a les tropes radicales na batalla de Santa Bárbara de Cartago.
Cuestión Cerruti
Mientres la guerra civil de 1884-1885 un batallón de la Guardia Colombiana nel Cauca foi acusáu de "vendese" a unos comerciantes radicales, ente los que taba'l diplomatico italianu Ernesto Cerruti. Esto llevó a que les autoridaes del Estáu argumentaren que Cerruti perdiera la so neutralidá y, quedaba acovecíu poles lleis colombianes. Arriendes de esto, en febreru, Payán nel so calter de Presidente del Estáu Soberanu del Cauca, ordenó confiscar les propiedaes de Cerruti y los sos socios en Bonaventura, Cali, Palmira y Popayán. Declaróse bien nacional la propiedá personal de dichu Cerruti, lo mesmo que la tener de mancomún colos rebeldes Ezequiel Hurtado y Virgilio Quintana.[1]
Cerruti foi unviáu a la carcel y empecipióse-y un procesu por rebelión, hasta que, en xunetu de 1885, un barcu de guerra italianu desembarcando tropes en Bonaventura, y el capitán esixó la llibertá pa Cerruti, lo que llevó al rompimientu de les rellaciones ente Colombia ya Italia. Entós, Cerruti partió a Europa, onde l'en xunu de 1886 empecipió'l procesu que se conoz como Cuestión Cerruti.[2]
Presidente de Colombia
Siendo escoyíu tamién Gobernador del Cauca, tuvo qu'abandonar esti cargu pa dedicase a la Presidencia de la República, yá que por quebrantos de Salú'l presidente electu Rafael Núñez, nun podía faelo.
Exerció la presidencia dende xineru hasta xunu de 1887, y nuevamente dende avientu hasta'l 8 de febreru de 1888, cuando reasumió el mandu'l presidente Núñez.
Acabante asumir el so mandatu, decretó la llibertá de prensa en Colombia, fechu qu'espertó numberoses crítiques y suspicacias.
Eliseo Payán foi dixebráu del cargu polos sos contactos colos radicales lliberales.
Referencies
Bibliografía
Enllaces esternos
.
