Imaxe alegórica del primer conceyu ecuménicu celebráu en Nicea nel añu 325. Sicasí amuésase'l testu del Símbolu Niceno-Constantinopolitano del segundu conceyu ecuménicu celebráu en Constantinopla nel añu 381 col inicial πιστεύομεν (creemos) sustituyíu por πιστεύω (creo), como na lliturxa.
Un conceyu ecuménicu ye una asamblea celebrada pola Ilesia católica y les Ilesies ortodoxes con calter xeneral a la que son convocaos tolos obispos pa reconocer la verdá en materia de doctrina o de práutica y proclamala. El términu conceyu provién del llatínconcilium, que significa "xunta". Ecuménicu, provién del llatínoecumenicum, traducción de la mesma del griegu οἰκουμένoν, que significa (mundu) habitáu.
La xunta d'apóstoles y presbíteros[1] celebrada en Xerusalén, hacia l'añu 50, nun se cunta como conceyu ecuménicu.[2][3]
Los conceyos ecuménicos numberar del I al XXI, y estrémense en dos grupos: griegos y llatinos, según tuvieren llugar n'Oriente o Occidente. Los conceyos griegos fueron convocaos polos emperadores de la dómina que, xeneralmente, presidir. Los conceyos llatinos fueron convocaos polos papes.
Los conceyos de la Ilesia católica son convocaos pol papa y presidíos por él o por un delegáu so, y nellos va haber de tar representada una mayoría de los obispos de les provincies eclesiástiques. Pa la validez de los sos alcuerdos ye precisu, como condición sine qua non, la sanción del mesmu papa.
Conceyos pre-Nicenos
Los conceyos o sínodos pre-Nicenos fueron, na so mayor parte, xuntes de naturaleza rexonal, nunca llegando a axuntar a tolos obispos de la Ilesia. A pesar d'eso, estos conceyos yeren bien importantes pa clarificar dellos aspeutos doctrinales o disciplinares nos principios del Cristianismu y les sos decisiones, polo xeneral, son siguíes por munchos cristianos y obispos que nun participaron nestos alcuentros. L'exemplu más paradigmáticu d'estos conceyos ye'l Conceyu de Xerusalén (49 d. C.), que lliberó a la Ilesia cristiana naciente de les regles antigües de la Sinagoga y, por eso, marcó definitivamente la desvinculación del cristianismu del xudaísmu y confirmó pa siempres l'ingresu de los xentiles (non-xudíos) na cristiandá. El primer conceyu coles mires d'axuntar a tolos obispos de la Ilesia, y polo tanto ecuménicu, realizóse solamente en 325 y llamóse Primer Conceyu de Nicea.
Proclamó a Xesucristu como la Pallabra de Dios Encarnada y a María como la Madre de Dios. Condergar al obispu de Constantinopla Nestorio, y anovóse la condena de Pelagio y los sos siguidores.
El Conceyu de Constantinopla de 879–880, convocáu pol mesmu emperador bizantín Basilio I, ye llamáu Cuartu conceyu de Constantinopla por dellos teólogos de la Ilesia Ortodoxa. Rehabilitó a Focio, y condergó la adición al Credo Niceno de la Clausa Filioque.
Foi convocáu pol papa Calistu II n'avientu de 1122, darréu dempués del Concordatu de Worms que punxo fin a la querella de les invistidures; aboliéndose'l derechu, que reclamaben los príncipes, a investir dignidaes y tener beneficios eclesiásticos. Remató en 1123.
Foi convocáu por Inocenciu II en 1139, y encaró l'asuntu de los falsos pontífices, la simonía, la usura, les falses penitencies y los falsos sacramentos. Condergar a Arnaldo de Brescia.
Convocáu sol papa Alexandru III en 1179, pa condergar a los albigenses y valdenses, y de nuevu la simonía. Dictáronse munches disposiciones pa la reforma moral de los miembros de la Ilesia.
Foi convocáu so l'autoridá del papa Inocenciu III en 1215, pa condergar delles herexíes: de los albingenses, de los valdenses, del abá Joaquín de Fiori, y otres. Ellaboróse un credo más estensu, contra los albigenses.
Convocáu en 1245, y presidíu por Inocencio IV; namái s'encetaron problemes morales y disciplinares de la Ilesia. Escomulgóse y depunxo al emperador Federico II y convocóse una cruzada encabezada pol rei Lluis IX de Francia (San Luis), qu'asistió al conceyu.
y vivió en Portugal.
Foi convocáu por Gregorio X en 1274, y consiguióse una curtia unión cola Ilesia d'Oriente, que taba dixebrada de Roma dende'l llamáu Cisma d'Oriente. Promulgáronse normes pa la eleición del papa. Añadióse la clausa Filioque al símbolu Constantinopolitano.
Convocáu por Clemente V (1311-1312), el primer papa residente n'Avignon. Trátase de los errores de los Templarios, Fraticelli, Beguardos y Beguinas, de Pedro Juan Olivi. Abolióse la orde de los Templarios. Dictáronse normes pa reformar al cleru.
Convocáu por Martín V (1414-1418). Condergó les afirmaciones de Juan Hus, Wicleff y otros. Tamién s'ocupó de les divisiones na Ilesia provocaes pol Cisma d'Occidente. Ye consideráu conceyu ecuménicu namái nes sos últimes sesiones (XLII-XLV), cuando lo legitimó Gregorio XI al convocalo formalmente.
Convocáu por Eugenio IV (1431-1445) pa buscar la pacificación relixosa de Bohemia. Celebrar en Basilea, Ferrara y Florencia. Intentóse la unidá colos ortodoxos, ensin resultaos, y la de los armenios y jacobitas cola Ilesia de Roma.
Convocáu en 1511 (empezó en 1512) pol Papa Xuliu II y clausuráu por Lleón X en 1517. La so tema central foi la reforma de la Ilesia, decretándose disposiciones disciplinaries. Propúnxose una cruzada contra los turcos, que nun llegó a realizase.
Convocáu por Pablo III (1545-1563) pa tratar la tema de la dixebra de la Ilesia pola reforma protestante. Tamién s'ocupó de munchos temes doctrinales, morales, y disciplinares. Decretóse sobre la Xustificación, los Sacramentos, la Eucaristía, el Canon de la Sagraes Escritures y otres temes, con variaes disposiciones disciplinares. Condergar les idees de Lutero y otros reformadores. Foi'l conceyu más llargu y nel que se promulgaron más decretos dogmáticos.
Convocáu por Pío IX en 1869, tuvo qu'atayase'l 20 de setiembre, por tomar de Roma por Garibaldi. Trató les temes de la fe y constitución de la Ilesia. Definióse la potestá del Romanu Pontífiz y el so infalibilidad cuando fala ex cathedra en temes de fe y moral.
Convocáu por Xuan XXIII (1962-1965) que presidió la primer etapa, hasta seronda de 1962; los trés sesiones siguientes fueron convocaes y presidíes por Pablo VI, el so socesor. Foi un conceyu pastoral, non dogmáticu.
Los XXI conceyos ecuménicos citaos, son los reconocíos pola Ilesia católica.
De la Ilesia católica
Según los cánones 337 y 341 del Códigu de Derechu Canónicu, un conceyu ecuménicu (ecuménicu: universal, esto ye, tola Ilesia católica) ye una xunta de tolos obispos de la Ilesia pa cavilgar sobre punto de doctrina y de disciplina que precisen de ser esclariaos, promulgar dogmes, correxir errores pastorales, condergar herejíes y, d'últimes, resolver sobre toles cuestiones d'interés pa la Ilesia universal. "Pertenez puramente al Romanu Pontífiz convocar el Conceyu Ecuménicu, presidilo personalmente o per mediu d'otros, treslladalo, suspendelo o eslleilo, y aprobar los sos decretos".[4] Asina nun ye necesariu que'l Papa tea presente pa celebrar un conceyu, pero por que seya válidu ye necesaria la so confirmación.
Hasta agora son 21 los conceyos ecuménicos, entendiendo "ecuménicu", equí, nel sentíu de "universal", cola participación de tolos obispos católicos del mundu. Nun esiste nenguna manifestación del maxisteriu de la Ilesia católica qu'indique qu'estos son los conceyos qu'han de llamase ecuménicos. En realidá, la llista, siquier hasta'l Conceyu de Laterano V foi afitada por Roberto Bellarmino.[5]
La mesma potestá exercida polos obispos de manera solemne nun conceyu ecuménicu exerzse tamién "por aciu l'acción conxunta de los obispos esvalixaos pel mundu, promovida o llibremente aceptada como tal pol Romanu Pontífiz, de cuenta que se convierta nun actu verdaderamente escolín".[6]
Mientres l'Obispu de Roma (el Papa) tien potestá "plena, inmediata y universal na Ilesia",[7] "el Colexu Episcopal, que la so cabeza ye'l Sumu Pontífiz y del cual son miembros los Obispos en virtú de la consagración sacramental y de la comunión xerárquica cola cabeza y miembros del Colexu, y nel que de cutio persevera el cuerpu apostólicu, ye tamién, n'unión cola so cabeza y nunca ensin esa cabeza, suxetu de la potestá supremo y pleno sobre tou la Ilesia".[8]
Primero n'axuntar la Cristiandá. Conderga'l Arrianismu como herexía y exila al so fundador Arriu. Proclama la igualdá de naturaleza ente'l Padre y el Fíu. Redaición del Símbolu o Credo que se recita na misa.
Condenación del monofisismu. Afirma la unidá de los dos naturaleces, completes y perfectes en Xesucristu, humana y divina. El papa Lleón I escribe la carta dogmática "Tomu a Flaviano". Les Ilesies ortodoxes orientales nun reconocen este conceyu nin nengunu de los posteriores.
Normes pa la eleición del Papa (mayoría de 2/3) y de la designación d'obispos (edá mínima de 30 años). Escomúlguense los barones que, en Francia, sofitaben los Cátaros.
↑Cf. Yves Congar, Eclesioloxía. Dende San Agustín hasta los nuesos díes, BAC, Madrid 1976, 232: «Ye d'él <Roberto Belarmino> de quien procede sustancialmente la llista de los conceyos ecuménicos comúnmente almitida, ensin qu'una decisión formal fuera enxamás proclamada sobre esti puntu pol maxisteriu».
