Clangula hyemalis

Clangula hyemalis
coríu árticu
Estáu de caltenimientu
Vulnerable (VU)
Vulnerable (IUCN 3.1)[1]
Clasificación científica
Reinu: Animalia
Filu: Chordata
Clas: Aves
Orde: Anseriformes
Familia: Anatidae
Subfamilia: Merginae
Xéneru: Clangula
Leach, 1819
Especie: C. hyemalis
Linnaeus, 1758
Distribución
Sinonimia
Harelda hyemalis
Consultes
[editar datos en Wikidata]

Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu. El coríu árticu[2] (Clangula hyemalis) ye una especie d'ave anseriforme de la familia Anatidae mesma de les rexones fríes d'Eurasia y América del Norte. Pertenez a la subfamilia de los patos marinos. Ye la única especie viva del xéneru Clangula. Ye una de les especies a les cualos aplícase'l Alcuerdu pal Caltenimientu d'aves acuátiques migratories africanes-eurasiáticas, AEWA.

Descripción

Machu y fema en primavera.
Machu con plumaxe de seronda.

Los adultu miden ente 41 y 60 cm de llargor, con una valumbu alar de 72 a 80 cm, y un pesu ente 450 y 1.030 g. El plumaxe de los adultos varia abondo a lo llargo del añu, por causa de un complexu procesu de muda, calteniendo constante namái'l blancu de les partes inferiores del cuerpu.

El machu tien una cola llarga, estrecha y apuntada, de 10 a 15 cm de llargor, y un picu gris coritu cruzáu per una banda rosada. Pel hibiernu, tien un patrón de plumaxe blancu y negru, siendo blancu na so mayoría con esceición de les ales, llombu, cola y una gran mancha arrondada de la mexella. Pel branu La so cabeza y pescuezu vuélvense negros, calteniendo blancu solo la cara; y les sos partes cimeros facer de tonos pardos escuros. Na seronda puédese-yos reparar con un patrón entemediu con una mancha blanca la parte posterior del pileu. La fema tien plumaxe de tonos pardos nes partes cimeres y la cola relativamente curtia y apuntada. Pel hibiernu gran parte de la so cabeza y pescuezu son blancos, salvo la mexella y el pileu que son de color pardu escuru. Pel branu la cabeza vuélvese parda cuasi na so totalidá. Na seronda caltién los llaterales de la cabeza y pescuezu blancos y la so mexella faise más clara. Los xuveniles de dambos sexos tienen un plumaxe similar a les femes pel branu.

Taxonomía y etimoloxía

El coríu havelda foi descritu científicamente por Carlos Linneo en 1758 na décima edición de la so obra Systema naturae, col nome de Anas hyemalis.[3] Darréu foi treslladáu al so propiu xéneru, Clangula, creáu por William Elford Leach en 1819.[4] Nun se reconocen subespecies estremaes.[5]

La etimoloxía del nome del so xéneru procede del verbu llatín clangere «resonar» al que se-y añader la partícula diminutiva ula resultando esti términu neollatín, clangula, en referencia a la so voz.[6] Sicasí'l so nome específicu ye una forma alternativa d'escribir la pallabra hiemālliriu qu'en llatín significa «ivernizu».[7]

Conozse un conxénere fósil del Miocenu mediu (de fai 12 o 13 millones d'años), atopáu n'Hungría.[8]

Distribucíón y hábitat

Machu con plumaxe d'iviernu en vuelu.
Fema guarando nel nial.
Clangula hyemalis

El so hábitat de cría son los banzaos y llamargues de la tundra, pero tamién tola mariña ártica y los llagos grandes de monte, estendiéndose dende Alaska, el norte del Canadá, norte d'Europa hasta Siberia.

Ye una ave migratoria que pasa l'iviernu nes costes nororientales y noroccidentales de Norteamérica, la rexón de Grandes Llagos, les costes de Groenlandia y del norte d'Europa y Asia, incluyíes delles islles ártiques como les Svalbard o Nueva Zembla. L'área d'ivernada más importante ye'l Mar Bálticu, onde lleguen a concentrase cerca de 4,5 millones d'estos coríos. Tamién pasen l'iviernu alredor de les islles Britániques, los Alpes, y dalgunos lleguen inclusive hasta'l Mar Negru y en menor cantidá al Mediterraneu.

Comportamientu

Fema coles sos críes n'Islandia.

El coríu havelda ye una ave gregaria que forma grandes bandaes pel hibiernu y mientres la migración. Vuela rápido y mientres migraciones puede algamar hasta 100 km/h.

Asitia'l so nial en tierra cerca de l'agua, al abellugu de la vexetación y construyir usando yerba y tarmos, y acolcháu interiormente con fueyes y plumón de la fema.

Alimentación

Aliméntase buciando en busca de moluscos, crustáceos y dellos pequeños pexes, xeneralmente en fondures cercanes a la superficie y ente los 10 y 15 m de fondura, anque ye capaz de somorguiase a fondures d'hasta 60 m.

Referencies

  1. ↑ BirdLife International (2012). «Clangula hyemalis» (inglés). Llista Roxa d'especies amenazaes de la UICN 2014.2. Consultáu'l 23 de febreru de 2015.
  2. ↑ URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.
  3. ↑ Caroli Linnæi. Systema naturæ per regna tria naturæ, secundum classses, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis Editio decima reformata 1758, Holmiæ, Impensis direct. Laurentii Salvii (Salvius publ.) p. 126.
  4. ↑ Peterson, A. P. Zoonomen. Zoological Nomenclature Resource - Anseriformes
  5. ↑ Frank Gill y David Donsker. Screamers, ducks, geese & swans. IOC World Bird List versión 5.1.
  6. ↑ Janet Kear (2005), Ducks, Geese and Swans: Species accounts (Cairina to Mergus). Oxford University Press, volume 2, p. 723 ISBN 0198610092
  7. ↑ Hiemālliriu en An Elementary Latin Dictionary de Charlton T. Lewis.
  8. ↑ Gál, Erika; Hír, János; Kessler, Eugén y Kókay, József (1998-99): Középsõ-miocén õsmaradványok, a Mátraszõlõs, Rákóczi-kápolna alatti útbevágásból. I. A Mátraszõlõs 1. lelõhely [Middle Miocene fossils from the sections at the Rákóczi chapel at Mátraszolos. Locality Mátraszõlõs I.]. Folia Históricu Naturalia Musei Matraensis 23: 33-78. [Húngaru con abstract n'inglés] Testu completu en PDF

Bibliografía

  • Lars Svensson and Peter J. Grant. Collins Bird Guide. Londres: HarperCollins, 1999. p. 64.
  • Chris Kightley and Steve Madge. Pocket Guide to the Birds of Britain and North-West Europe. Nr. Robertsbridge: Pica Press, 1998. p. 48.

Enllaces esternos