নাগৰহ'লে ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান
—  ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান(ব্যাঘ প্ৰকল্প)  —
নাগৰহ'লে ৰাষ্ট্ৰ্ৰীয় উদ্যান
নাগৰহ'লে ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান নাগৰহ'লে ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ অৱস্থান কৰ্ণাটক
স্থানাঙ্ক	12°01′N 76°07′E / 12.01°N 76.11°E / 12.01; 76.11
দেশ	ভাৰত
ৰাজ্য	কৰ্ণাটক
জিলা	মহীশূৰ
স্থাপিত	১৯৮৩
নিকটৱৰ্তী চহৰ	মহীশূৰ
সময় অঞ্চল	ভা.মা.স. (গ্ৰী.মা.স.+০৫:৩০)
জলবায়ু উষ্ণতা • গ্ৰীষ্মকালিন • শীতকালিন	•      ৩৭°ছে (৯৮.৬°ফা) •      ৫°ছে (৪১°ফা)
দৰ্শনাৰ্থী	২,২২৮
প্ৰশাসক	ভাৰত চৰকাৰ, কৰ্ণাটক চৰকাৰ

নাগৰহ'লে ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান (ইংৰাজী: Nagarhole National Park‎) কৰ্ণাটকৰ পশ্চিম প্ৰান্তৰ মহীশূৰ (মাইচৰ) আৰু কডাগু জিলাৰ সীমাত পাহাৰৰ নামনিত অৱস্থিত এখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। নাগৰহ'লে অৰ্থ হৈছে snake river, মানে যিখন নদী নাগৰহ'লেৰ মাজেদি বৈ গৈছে সেইখন সাপৰ নিচিনা একা-বেঁকা। নাহৰফুটুকী, চিতা বাঘ আৰু লেপাৰ্ডৰ ঘন আবাদীৰ বাবে পিছলৈ উদ্যানখনক "ব্যাঘ প্ৰকল্প" হিচাবে ঘোষনা কৰা হৈছিল। বাঘৰ উপৰিও ইয়াত বিভিন্ন প্ৰজাতিৰ হৰিণা, হাতী, বনৰীয়া ম'হ, বিষাক্ত সাপ, নানা ধৰনৰ চৰাই, সোণালী বান্দৰ, ভালুক, ঘঁৰিয়াল ইত্যাদি পোৱা যায়। ^[1]

এই বনানিখনৰ ওপৰত বহুত প্ৰবাদ পঢ়িবলৈ পোৱা যায়। লক্ষ্মনতীৰ্থ নামৰ নদীখনতেই সৃষ্টি হৈছে এই জলপ্ৰপাতটো,আখ্যানত লিখামতে ৰাম-লক্ষমন বন-বাসত থাঁকোতে এই পাহাৰটোতে কেইদিন মান আছিল আৰু সীতা দেৱীৰ পিঁয়াহ লগাৰ বাবে হেনো মাটিত বাণ মাৰি এই নদীখনৰ সৃষ্টি কৰিছিল। তাৰ পৰাই নদীখনৰ নাম লক্ষ্মনতীৰ্থ হ'ল বুলি জনা যায়।

তিনিখন সংৰক্ষিত বনাঞ্চল আৰ্কেৰি, হাত্গাত আৰু নালকেৰিক একেলগ কৰি এই নাগৰহ'লে সংৰক্ষিত বনাঞ্চল গঠন কৰা হৈছিল।^[2] ১৯৮৩ চনত নাগৰহ'লেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ মৰ্য্যদা পায়। উদ্যানখনৰ মাটিকালি প্ৰায় ৬৪৩ বৰ্গ কিঃমিঃ লৈ আগুৰি আছে।^[3]।

নাগৰহ'লে বনাঞ্চলখন সমতলীয়।মাটিকালি প্ৰায় ৬৪৩ বৰ্গ কিঃমিঃ। বনাঞ্চল খন য'ৰপৰা আৰম্ভ হৈছে তাৰ পৰা মূল গেটলৈ প্ৰায় ২৫ কিঃমিঃ দূৰ, এই দূৰত্ব্খিনিত প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্য জীৱ-জন্তুবোৰ উপভোগ কৰিব পৰা যায় ।মূল গেটৰ পৰা ১৮কিঃমিঃ আৰু ভিতৰত আছে এটি সৰু জলপ্ৰপাত, ইৰপু। লক্ষমনতীৰ্থ নামৰ নদীখনতেই সৃষ্টি হৈছে এই জলপ্ৰপাতটো।

নাগৰহ'লেৰ জলবায়ু শুকান। গ্ৰীষ্ম কালত সৰ্ব্বোচ তাপমাত্ৰা প্ৰায় ৩৫ ডিঃচেঃ আৰু শীতকালৰ সৰ্ব্বনিম্ন তাপমাত্ৰা প্ৰায় ১২ ডিঃচঃ

• জন্তু: বাঘ, হৰিণা, বনৰীয়া ম'হ, হাতী, সোণালী বান্দৰ, কেটেলা পহু, ভালুক ইত্যাদি
  
• চৰাই: ময়ুৰ পক্ষী, বগলী, ফেঁচা আৰু বিভিন্ন প্ৰজাতিৰ পৰিভ্ৰমী চৰাই
  
• অন্যান্য: বিভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাঁপ, ঘঁৰিয়াল, বিষাক্ত কীট-পতঙ্গ ইত্যাদি
  

এই অৰণ্যৰ নৈসৰ্গিক সৌন্দৰ্য্য আৰু সুন্দৰ পাৰিপাৰ্শ্বিকতাৰ বাবে ই প্ৰকৃতিপ্ৰেমী আৰু ফ'ট'গ্ৰাফাৰ সকলৰ বাবে অন্যতম পৰ্যটনস্থলী৷ ওখ-ওখ গছৰ উপস্থিতি আৰু কঁহুৱা-খাগৰিৰ নিচিনা জুপুহা গছৰ অনুপস্থিতিৰ বাবে জীৱ-জন্তুৰ ফ'ট লবলৈ বহুত সুবিধা আৰু বেছি depth of field পোৱাত সহায় কৰে। কম আৰ্দ্ৰতা আৰু ধুলি-বালিয়েও এইক্ষেত্ৰত সহায় কৰে৷

এই উদ্যানত পৰ্য্যটকসকলৰ বাবে জীপ আৰু বাছ চাফাৰীৰ ব্যৱস্থা আছে৷ জীপ চাফাৰীৰ বাবে আগতীয়াকৈ বাংগালোৰ বা মহীশূৰত থকা বন বিভাগৰ কাৰ্য্যালয়ৰ পৰা অনুমুদন উলিওৱাৰ প্ৰয়োজন৷ তাৰোপৰি ইয়াত কম খৰছতে থকাৰ সু-ব্যৱস্থা আছে।

জানুৱৰীৰ পৰা এপ্ৰিললৈকে নাগৰহ'লে উপভোগ কৰাৰ উৎকৃষ্ট সময় বুলি জনা যায়।

নাগৰহ'লেলৈ যাবলৈ বাট-পথ যথেষ্ঠ উন্নত। মহীশূৰৰ পৰা ইয়ালৈ প্ৰায় ৮০ কিঃমিঃ ৰাস্তা।

• কেনেকৈ যাব পাৰি-

নাগৰহ'লেলৈ বাংগালোৰৰ পৰা প্ৰায় ২৫৫কিঃমিঃ,আৰু মহীশূৰৰ পৰা প্ৰায় ৮০কিঃমিঃ হয়।বাংগালোৰৰ পৰা ব্যক্তিগত বাহন নতুবা গাড়ী ভাড়া কৰি গ'লে বেছি সুবিধা হয়
থাকিবৰ বাবে-
ইৰপু গেষ্ট হাউছ
(০৯৪৮০৩০৮৬১১/০৮২৭৪-২০১৩২৪)

• 
  নাগৰহ'লে ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত সোণালী বান্দৰ
• 
  নাগৰহ'লে ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত বনৰীয়া হাতী
• 
  নাগৰহ'লে ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত চিতা বাঘ
• 
  নাগৰহ'লে ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ ভিতৰত

• কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান
  
• মানাহ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান