জয় গোস্বামী
জন্ম	১০ নৱেম্বৰ, ১৯৫৪ (৭০ বছৰ) কলকাতা, পশ্চিম বঙ্গ, ভাৰত
পেচা	কবি
জনা যায়	কবিতা, সাহিত্য
দাম্পত্যসঙ্গী	কাবেৰী গোস্বামী

জয় গোস্বামী (জন্ম: ১০ নৱেম্বৰ, ১৯৫৪) বিংশ শতিকাৰ শেষৰ ফালে আত্মপ্ৰকাশ কৰা এজন আধুনিক বাংলা কবি।^[1] ভাৰতৰ পশ্চিম বংগৰ এই কবিক বাংলা ভাষাৰ জীৱনানন্দৰ পিছৰ পৰ্যায়ৰ অন্যতম জনপ্ৰিয় কবি বুলি গণ্য কৰা হয়। তেওঁৰ কবিতা বিস্ময়কৰ চিত্ৰকল্প, উপমা আৰু উপমাৰে ভৰপূৰ। তেওঁ দুবাৰকৈ আনন্দ বঁটা লাভ কৰিছে। তেওঁ কবিতা সংকলন "বজ্ৰবিদ্যুৎ-ভৰ্তি খাতা"ৰ বাবে পশ্চিমবংগ বাংলা অকাডেমী বঁটা লাভ কৰে। তদুপৰি তেওঁ পশ্চিম বংগ চৰকাৰৰ পৰা বংগ বিভূষণ বঁটা (২০১২)^[2] লাভ কৰে। তেওঁৰ এটা কবিতাৰ জনপ্ৰিয় দুশাৰী বাক্য হ'ল -
অতল তোমাব় সাক্ষাৎ পেয়ে চিনতে পাব়িনি বলে
হৃদি ভেসে গেল অলকানন্দা জলে

জয় গোস্বামীৰ জন্ম হৈছিল পশ্চিম বংগৰ বিখ্যাত কলকাতা চহৰত, ১৯৫৪ চনৰ ১০ নৱেম্বৰত।^[3] তেওঁ সৰু থাকোঁতে তেওঁৰ পৰিয়াল ৰানাঘাটলৈ গুচি যায়। তেতিয়াৰ পৰাই তেওঁৰ তাতেই স্থায়ী বাসস্থান। তেওঁৰ পিতৃ মধু গোস্বামীয়ে ব্ৰিটিছ বিৰোধী বিপ্লৱী ৰাজনীতি চলাইছিল। আঠ বছৰ পাঁচ মাহ বয়সত দেউতাকক হেৰুৱাইছিল। মাতৃ সবিতা গোস্বামী শিক্ষয়িত্ৰী আছিল আৰু তাই জয়ক ডাঙৰ-দীঘল কৰিছিল। ১৩-১৪ বছৰ বয়সত তেওঁ প্ৰথম কবিতা ৰচনা কৰে। ১৬-১৭ বছৰ বয়সৰ পৰাই তেওঁ নিয়মিতভাৱে কবিতা লিখিবলৈ আৰম্ভ কৰে। সৰুৰে পৰা সংগীত বহুত শুনিছিল। গীতটিৰ সুৰৰ প্ৰতি তেওঁৰ বৰ আকৰ্ষণ হৈছিল। এই আকৰ্ষণতে তেওঁৰ অন্তৰ্জগতত কবিতাৰ জন্ম হ’বলৈ ধৰিলে। শৈশৱত তেওঁ কোনো এটা কবিতাৰ অনুষ্ঠানত 'বনলতা সেন' কবিতাটো আবৃত্তি কৰা শুনিলে, তাৰ পিছত কবিতাৰ গাঁথনি, শৈলী আৰু বিষয়বস্তু সম্পৰ্কে তেওঁৰ পৰম্পৰাগত ধাৰণাবোৰ আমূলভাৱে সলনি হৈ গ’ল।^[4]

১৯৮৪ চনত জয় গোস্বামীৰ মাতৃৰ মৃত্যু হয়, যিয়ে ব্যস্ততাৰ মাজতো তেওঁক বাংলা সাহিত্যৰ মহান ৰচনাসমূহ বৰ্ণনা কৰি বাংলা ভাষাত তেওঁক শিকাইছিল আৰু বহু পৰিমাণে প্ৰভাৱিত কৰিছিল। তাৰ পিছত গোস্বামীৰ আনুষ্ঠানিক শিক্ষা বন্ধ হৈ গ’ল, তেতিয়া তেওঁ একাদশ শ্ৰেণীত পঢ়ি আছিল। এই সময়লৈকে তেওঁ ইতিমধ্যে কবিতা লিখিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল। দীৰ্ঘদিন ধৰি সৰু সৰু আলোচনী আৰু সাময়িকীত লিখাৰ অন্তত অৱশেষত তেওঁৰ লেখা প্ৰভাৱশালী ‘দেশ’ পত্ৰিকাত প্ৰকাশ পায়। ইয়াৰ ফলত তেওঁৰ তাৎক্ষণিক সমালোচকৰ প্ৰশংসা আহিল আৰু তেওঁৰ প্ৰথম কবিতা সংকলন প্ৰকাশ পায়, যাৰ নাম ক্ৰীছমাছ অ শীতেৰ সনেটগুচ্ছ'। ১৯৮৯ চনত প্ৰকাশ হয় ঘুমিয়েছ ঝাউপাতা? আৰু ২০০০ চনত পাগলী তোমাৰ সংগে কাব্য সংকলনৰ বাবে সাহিত্য অকাডেমি কাডেমী বঁটা লাভ কৰে। মমতা বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ প্ৰতি তেওঁৰ যথেষ্ট প্ৰশংসা আছে আৰু তাইৰ প্ৰতি মুকলিকৈ সমৰ্থন আগবঢ়ায়।

জয় গোস্বামীৰ ভাষাত "মোৰ দৈনন্দিন জীৱনত মোৰ মনত যি ভাষা জন্ম হয়, সেই অভিজ্ঞতাক ভাষা দিবলৈ চেষ্টা কৰো।" মোৰ শিক্ষক, মোৰ মা, মোৰ ভাই, মোৰ বন্ধু, মহিলা, সহকৰ্মী, যিসকল মোৰ জীৱনলৈ আহিছে, তেওঁলোকৰ কোনোৱেই মোৰ লগত সুখী নহয়। কিবা কাৰণত মোৰ পৰা হতাশ বা ভাগৰি পৰিছে।” তেওঁৰ প্ৰিয় কবি ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ আৰু শঙ্খ ঘোষ।^[4]

তেওঁৰ প্ৰথম কাব্য সংকলন 'ক্ৰিসমাস ও শীতেৰ সনেটগুচ্ছ' প্ৰকাশিত হয় ১৯৭৬ চনত। এয়া আছিল মাত্ৰ আঠটা কবিতাৰ এখন সৰু কবিতা-সংকলন। মাকৰ পৰা টকা লৈ তেওঁ এই কিতাপখনৰ প্ৰকাশৰ বাবদ মুঠ ১৪৫ টকা ব্যয় কৰিছিল। মাকৰ টকাৰে ১৯৭৮ চনত তেওঁ প্ৰকাশ কৰিছিল দ্বিতীয়খন কাব্য সংকলনপ্ৰত্নজীব। তাৰ পিছত কবি শঙ্খ ঘোষে তেওঁক প্ৰকাশক বিচাৰি দিয়ে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁৰ তৃতীয় কাব্য সংকলন আলেয়া হ্ৰদ প্ৰকাশিত হয়।

• ক্ৰিসমাস ও শীতেৰ সনেটগুচ্ছ (১৯৭৬)
• আলেয়া হ্ৰদ (১৯৮১)
• উন্মাদেৰ পাঠক্ৰম (১৯৮৬)
• ভূতুমভগবান (১৯৮৮)
• নুন
• ঘুমিয়েছো, ঝাউপাতা? (১৯৮৯)
• আজ যদি আমাকে জিজ্ঞেস কৰো
• বজ্ৰ বিদ্যুৎ ভৰ্তি খাতা (১৯৯৫)
• ওঃ স্বপ্ন (১৯৯৬)
• পাগলী, তোমাৰ সঙ্গে (১৯৯৪)^[5]
• পাতাৰ পোশাক (১৯৯৭)
• বিষাদ (১৯৯৮)
• যাৰা বৃষ্টিতে ভিজেছিল (১৯৯৮)
• মা নিষাদ (১৯৯৯)
• সূৰ্য পোড়া ছাই (১৯৯৯)
• জগৎবাড়ি (২০০০)
• কবিতাসংগ্ৰহ ১–৬
• প্ৰেতপুৰুষ ও অনুপম কথা (২০০৪)
• দু' দণ্ড ফেয়াৰমত
• সনতানসন্ততি
• হৰিণেৰ জন্যে একক
• আমৰা সেই চাৰজন
• একান্নবৰ্তী
• গৰাদ, গৰাদ
• নিশ্চিহ্ন
• পড়ন্ত বেলাৰ আলো
• প্ৰাণহাৰা সন্দেশ
• প্ৰায় শস্য
• বিষ
• মায়েৰ সামনে স্নান কৰতে লজ্জা নেই
• সপাং সপাং
• তোমাকে,আশ্চৰ্যময়ী (১৯৯৯)
• দগ্ধ (২০২২)
• শান্তি (২০২৩) (বাৰ্ণিক প্ৰকাশন)

• হৃদয়ে প্ৰেমেৰ শীৰ্ষ (১৯৯৪)
• মনোৰমেৰ উপন্যাস (১৯৯৪)
• সেইসব শেয়ালেৰা (১৯৯৪)
• সুড়ঙ্গ ও প্ৰতিৰক্ষা (১৯৯৫)
• ৰৌদ্ৰছায়াৰ সংকলন (১৯৯৮)
• সংশোধন বা কাটাকুটি (২০০১)
• সাঁঝবাতিৰ ৰূপকথাৰা (২০০১)
• দাদাভাইদেৰ পাড়া
• ব্ৰহ্মৰাক্ষস
• সব অন্ধকাৰ ফুলগাছ
• এক প্ৰৌঢ়েৰ জবানবন্দী
• গোসাইবাগান ১–৩
• মধুদি
• টাকা
• প্ৰবন্ধগুচ্ছ
• নিৰ্বাচিত সাক্ষাৎকাৰ - জয় গোস্বামী
• অৰ্থহাৰা একমুষ্ঠি বালি
• ভগ্নাংশ নিৰ্ণয়
• জয়েৰ সুভাষ
• জয়েৰ সুনীল
• খাদ
• জয়েৰ শক্তি

• বাংলা একাডেমীৰ পৰা অনিতা-সুনিল বসু বঁটা, পশ্চিমবঙ্গ চৰকাৰৰ দ্বাৰা (২০১৭)
• আনন্দ পুৰস্কাৰ (১৯৯০), (১৯৯৮)
• সাহিত্য অকাডেমী বঁটা (২০০০)
• ভাৰতীয় ভাষা পৰিষদৰ আজীৱন কৃতিত্ব বঁটা (২০১১)
• ৰচনা সমগ্ৰ পুৰস্কাৰ (২০১১)
• বঙ্গ বিভূষণ, পশ্চিমবঙ্গ চৰকাৰৰ দ্বাৰা (২০১২)^[6]
• ডি.লিট., কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ দ্বাৰা (২০১৫)
• ডি.লিট., উত্তৰ বংগ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ দ্বাৰা (২০১৫)
• ডি.লিট., কল্যাণী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ দ্বাৰা (২০১৭)
• সেয়া বাংলা, এবিপি গ্ৰুপৰ দ্বাৰা (২০১৭)
• মূৰ্তিদেৱী বঁটা (২০১৭)

1. ↑ "FIR registered against Aparna Sen". দ্য হিন্দু. ২৫ জানুৱাৰী ২০০৯. http://www.hindu.com/2009/06/25/stories/2009062556930100.htm. 
2. ↑ "Calcutta : Look". দ্য টেলিগ্ৰাফ. ৫ ফেব্ৰুৱাৰী ২০০৬. http://www.telegraphindia.com/1060205/asp/look/story_5797945.asp. 
3. ↑ https://poetryatsangam.com/2014/10/joy-goswami/
4. ↑ ^{4.0 4.1} বাংলাদেশৰ 'কালেৰ কণ্ঠ' কাকতত দিয়া সাক্ষাৎকাৰ
5. ↑ https://priyokobita.wordpress.com/2012/11/20/paagli-tomar-shonge/
6. ↑ "Calcutta : Look". দ্য টেলিগ্ৰাফ. ৫ ফেব্ৰুৱাৰী ২০০৬. http://www.telegraphindia.com/1060205/asp/look/story_5797945.asp.