سُلْطَان (بالانجليزى: Sultan) فى اللغة هوه اسم علم مذكر عربى معناه: الحجة، القدرة، التسلط، الملك. قال تعالى: ﴿وَمَا كَانَ لِيَ عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطَانى ﴾ [سورة ابراهيم ، الآية 22] اى من حجة.[1] و ورد ذكر سلطان بتشكيلات مختلفة فى سبع وثلاثين موضع من القرآن الكريم بمعانى مختلفة.[2]
السلطان هوه لقب استعمله كتير من الحكام العرب و المسلمين ، الكلمه مشتقة من سُلَط (جمع سُلطة اى التحكم و القدره). استعمل لقب "سُلْطَان" فى العهود الاسلامية عند الأتراك السلاجقة والعثمانيين فى الاناضول و فى ايران و مصر ، و تركيا. فى البدء استخدمت الكلمة للدلاله على السطله الروحيه[عايز مصدر ]
، كسبت بعدين شكلها السياسى كلقب للحكام و الملوك. اول حاكم مسلم لُقب بالسلطان كان محمود الغزنوى ( محمود بن سبكتكين ولد فى 2 نوفمبر 971م - وتوفى فى 30 ابريل 1030م) و اللذى حكم الدولة الغزنوية فى الفترة من سنه 998م الى 1030م فى زمن الخلافة العباسية، وعرف عنه إهتمامه بالادب والفنون و كان يعيش فى عهده كثير من العلما والشعراء.[3] راجت بعض الأقاويل عن منشأ تسميته بالسلطان [عايز مصدر ]
، قيل ان خلف بن احمد حاكم سجستان كان ينوى إقامة دوله لنفسه فعلم بكده محمود الغزنوى واستعد لمحاربته، لكن خلف خاف منه وسلمه مفاتيح الحصون و سماه سلطان (كتفخيم و منافقه). اعجب محمود باللقب واصبح يلقب به من حكموا بعده[عايز مصدر ]
. كمان اتخذ منه صلاح الدين لقب سلطان مصر و كان اخر سلطان ليه سلطة حقيقة على الدولة العثمانية هوه السلطان العثمانى عبد الحميد التانى و هو من رفض بيع الارض الفلسطينية لليهود برفضه لعرض هيرتزل و هو مبلغ كبير جدا من المال ورشوة للسلطان عبد الحميد التانى نفسه مقابل جزء من ارض فلسطين ولكنه رفض لانه كان شديد الغيرة على الاسلام ودياره.[4]
قبل كده كان حكام المسلمين بيتلقبو بألقاب زى خليفه و امير و امير الامرا ، و بعد كده امتد استعمال اللقب فى العالم الاسلامى كله خصوصا عند السلاجقه. نقل السيوطى ان لقب سلطان بيتلقب بيه الحاكم اللى تحت ايده ملوك فبيبقى هوه ملك الملوك و يكون تحت ايده زى 10.000 فارس ، و كل ما تزيد البلاد و عدد العساكر اللى تحت ايديه يبقى اعظم و ممكن يتلقب السلطان الأعظم او سلطان السلاطين.
