الاشتقاق (انجليزى: Differential calculus) بيعبر عن المعدل اللى بتتغير فيه قيمة y نتيجة تغير قيمة x بيبقى فيه بينهم علاقه رياضيه (داله رياضيه). والمشتقه تعريفها هى المماس لمنحنى f(x) عند اى نقطه بس بشرط ان المشتقه دى او السرعه اللحظيه أو معدل التغيير اللحظى للداله يبقى موجود.
وبيستخدم الرمز Δ (دلتا) عشان يعبر عن التغير فى الكميه. معدل التغير هو نهاية نسبة تغير y لنسبة تغيرx :
Δ Δ --> y Δ Δ --> x {\displaystyle {\frac {\Delta y}{\Delta x}}}
لمّا Δx تقرب من 0.
ممكن تتكتب مشتق y بالنسبه لـ x: (ترميز لايبنز)
d y d x {\displaystyle {\frac {dy}{dx}}}
والتعريف الأصح لمفهوم الاشتقاق بيبقى باستخدام مقادير لا متناهيه فى الصغر:
lim h → → --> 0 f ( x + h ) − − --> f ( x ) h . {\displaystyle \lim _{h\to 0}{\frac {f(x+h)-f(x)}{h}}.}
المشتقه ممكن يتعبر عنها بشوية صيغ، زى:
واللى بتكافئ الصيغة d ( f ( x ) ) d x {\displaystyle {\frac {{\mathrm {d} }\left(f(x)\right)}{{\mathrm {d} }x}}}
بتستعمل اكتر شى فى الفيزيا.
فى التحليل الرياضى، مشتق ثابت او تابع ثابت هو الصفر. التابع الثابت هو تابع مابيعتمدش على اى متغير مستقل زى:
f(x) = 7
x ∈ ∈ --> R + ∗ ∗ --> {\displaystyle x\,\in \mathbb {R} _{+}^{*}}