Die Duitse kernwapenprogram (Duits: Uranprojekt; informeel bekend as die Uranverein; Afrikaans: Uraanklub) was 'n onsuksesvolle wetenskaplike navoringsprojek deur Nazi-Duitsland geloods om kernwapens tydens die Tweede Wêreldoorlog na te vors en te ontwikkel. Dit het verskillende fases van werk behels, maar is uiteindelik “gevries op laboratoriumvlak” met die "beskeie doel" om 'n kernreaktor te bou wat 'n kernsplytingskettingreaksie kon handhaaf vir 'n beduidende tyd en om minstens klein hoeveelheid uraanisotope heeltemal te skei. Die wetenskaplike konsensus is dat dit nie daarin kon slaag om hierdie doelwitte te bereik nie.[1]
Die eerste poging het in April 1939 begin, enkele maande ná die ontdekking van kernsplyting in Desember 1938, maar het eers maande later geëindig kort voor die Duitse inval in Pole, toe baie noemenswaardige fisici na die Wehrmacht opgeroep is.
'n Tweede poging is begin onder administratiewe toesig van die Heereswaffenamt (Leërwapendepartement) van die Wehrmacht op 1 September 1939, die dag van die inval in Pole. Die program het uiteindelik uitgebrei tot drie hoofpogings: die Uranmaschine (kernreaktor), uraan- en swaarwaterproduksie en uraan-isotoopskeiding. Uiteindelik is tot die gevolgtrekking gekom dat kernsplyting nie noemenswaardig sou bydra tot die beëindiging van die oorlog nie, en in Januarie 1942 het die Heereswaffenamt die program oorgedra aan die Reichsforschungsrat (Ryknavorsingsraad) terwyl daar voortgegaan is met die finansiering van die program. Die program is verdeel in nege groot institute waar die direkteure die navorsing oorheers en hul eie doelstellings bepaal het. Vervolgens het die aantal wetenskaplikes wat aan toegepaste kernsplyting werk, begin afneem, en baie het hul talente aangewend vir dringender oorlogseise.
Die invloedrykste mense in die Uranverein was Kurt Diebner, Abraham Esau, Walther Gerlach en Erich Schumann; Schumann was een van die magtigste en invloedrykste fisici in Duitsland. Diebner het deur die loop van die kernwapenprojek meer beheer oor kernsplytingingsnavorsing gehad as Walther Bothe, Klaus Clusius, Otto Hahn, Paul Harteck of Werner Heisenberg. Abraham Esau is in Desember 1942 as die ReichsmarschallHermann Göring se gevolmagtigde vir kernfisika-navorsing aangestel; Walther Gerlach volg hom in Desember 1943 op.
Politisering van die Duitse akademie onder die Nazi-bewind het baie fisici, ingenieurs en wiskundiges reeds in 1933 uit Duitsland verdryf. Diegene van Joodse afkoms wat nie weg is nie, is vinnig uit die Duitse instellings gesuiwer, wat die geledere van die akademie verder laat daal het. Die politisering van die universiteite, tesame met die eise vir mannekrag deur die Duitse weermag (baie wetenskaplikes en tegniese personeel is in diens geneem, ondanks die besit van tegniese en ingenieursvaardighede), het die aantal bekwame Duitse fisici aansienlik verminder.[2]
Aan die einde van die oorlog het die Geallieerde moondhede meegeding om die oorblywende komponente van die Duitse kernbedryf (personeel, fasiliteite en materiaal) te bekom, soos ook met die baanbreker V-2-vuurpyl-program, 'n voorloper van die vuurpyl wat jare later die Apollo-ruimtetuie in Amerika gelanseer het.
↑Judt, Matthias; Burghard Ciesla (1996). Technology transfer out of Germany after 1945. Routledge. p. 55. ISBN978-3-7186-5822-0.
Bronne
Ball, Philip (2014). Serving the Reich: the struggle for the soul of physics under Hitler. Chicago: University of Chicago Press. ISBN978-0226204574.
Bernstein, Jeremy (2001). Hitler's Uranium Club: The Secret Recordings at Farm Hall. Copernicus. ISBN0-387-95089-3.
Bernstein, Jeremy (2002). "Heisenberg and the critical mass". Am. J. Phys. 70 (9): 911–6. doi:10.1119/1.1495409.
Bernstein, Jeremy (2004). "Heisenberg in Poland". Am. J. Phys. 72 (3): 300–4. doi:10.1119/1.1630333. See also Letters to the Editor by Klaus Gottstein and a reply by Jeremy Bernstein in Am. J. Phys.72 (9): 1143–5 (2004).
Beyerchen, Alan D. (1977). Scientists Under Hitler: Politics and the Physics Community in the Third Reich. Yale. ISBN0-30001830-4.
Heisenberg, Werner Research in Germany on the Technical Applications of Atomic Energy, Nature Volume 160, Number 4059, 211–215 (16 August 1947). See also the annotated English translation: Document 115. Werner Heisenberg: Research in Germany on the Technical Application of Atomic Energy [16 August 1947] in Hentschel & Hentschel 1996, pp. 361–79.
Hentschel, Klaus; Hentschel, Ann M., reds. (1996). Physics and National Socialism: An Anthology of Primary Sources. Vertaal deur Hentschel, Ann M. Birkhäuser. ISBN0-8176-5312-0. [This book is a collection of 121 primary German documents relating to physics under National Socialism. The documents have been translated and annotated, and there is a lengthy introduction to put them into perspective.]
Hoffmann, Klaus Otto Hahn – Achievement and Responsibility (Springer, New York etc. 2001) ISBN 0-387-95057-5
Hoffmann, Dieter (2005). "Between Autonomy and Accommodation: The German Physical Society during the Third Reich". Physics in Perspective. 7 (3): 293–329. doi:10.1007/s00016-004-0235-x. S2CID122355802.
Macrakis, Kristie (1993). Surviving the Swastika: Scientific Research in Nazi Germany. Oxford University Press. ISBN0-19507010-0.
Mehra, Jagdish; Rechenberg, Helmut (2001). "The Conceptual Completion and Extensions of Quantum Mechanics 1932-1941. Epilogue: Aspects of the Further Development of Quantum Theory 1942-1999". The Historical Development of Quantum Theory. Vol. 6–2. Springer. ISBN978-038795086-0.
Naimark, Norman M. (1995). The Russians in Germany: A History of the Soviet Zone of Occupation, 1945–1949. Belknap.
Riehl, Nikolaus; Seitz, Frederick (1996). Stalin's Captive: Nikolaus Riehl and the Soviet Race for the Bomb. American Chemical Society and the Chemical Heritage Foundations. ISBN0-84123310-1.