Mpu Nala

Nala
~Mahapatih Nala

~Rakryan Tumenggung Mpu Nala

~Arya Wira Mandalika
Indonesia Mahapatih Majapahit
Berkuasa1330 - 1334
PendahuluArya Tadah
PenerusGajah Mada
Kematian Majapahit

Mpu Nala atau Mpu Lembu Nala merupakan salah satu bangsawan Majapahit pada masa pemerintahan Tribhuwana Wijayatunggadewi dan Hayam Wuruk yang punya pengaruh besar dalam kemajuan kerajaan Majapahit. Nama Mpu Nala muncul dalam Prasasti Sekar (1366 M), yang ditemukan di Kecamatan Sekar Bojonegoro. Mpu Nala juga turut andil dalam pemerintahan majapahit, baik dalam proses berjalannya pemerintahan, ekspedisi, hingga ekspansi.[1]

Bahkan setelah Gajah Mada meninggal pada tahun 1364 M, Mpu Nala yang merupakan Rakryan Tumenggung bertugas sebagai Panglima Kerajaan, bertanggung jawab atas pertahanan dan keamanan kerajaan (Muljana, 1976). Kemudian Mpu Nala ditunjuk oleh Hayam Wuruk untuk menggantikan peranan Gajah Mada dalam bidang Mancanagara atau Menteri Luar Negeri yang bertugas mengelola hubungan dengan daerah-daerah kekuasaan Majapahit di luar Jawa Timur (Nusantara). Menurut catatan sejarah, nama Mpu Nala disebut dalam masa pemerintahan Tribhuwana Wijayatunggadewi dan Hayam Wuruk pada masa Kerajaan Majapahit.

Jabatan di Majapahit[2]

Dikutip dalam Terasikip, kedudukakan Mpu Nala sebagai Panglima Perang Majapahit didasarkan pada sumber sejarah, yaitu (1) Kakawin Nagarakretagama atau Deçawarṇana (2) Prasasti Prapancasarapura (3) Prasasti Batur (4) Prasasti Bendosari, (5) Prasasti Palungan dan (6) Prasasti Sekar.

Masa Tribhuwana Wijayatunggadewi

Pada masa pemerintahan Tribhuwanatunggadewi, Mpu Nala disebut dalam Prasasti Palungan (1330 M) dan Prasasti Batur.

Prasasti Palungan

..ri pakirakiran samudāya makādi rake mapatiḥ pu nāla rāke mapatih ri[ŋ] daha gajaḥ..

Artinya Mpu Nala disebut dalam Prasasti Palungan (1330 M) sebagai Rake Mapatih. Rake Mapatih yaitu menteri utama yang merupakan bagian dari Rakryan Mantri ri Pakira-kiran atau sekelompok pejabat tinggi atau dewan menteri sebagai badan pelaksana pemerintahan.

Prasasti Batur

Pu Nala juga disebutkan dalam Prasasti Batur yang diartikan yaitu:

.. ma ri pu saṅkhya pranāśa, rakryan tuměṅguŋ, mpu nala, sāḍurakṣaṇana ḍunigramātatpara. makapuras sa..

Artinya pada Prasasti Batur jabatan Pu Nala menjadi Rakryan Tumenggung yang bertugas sebagai Panglima Kerajaan, serta bertanggung jawab atas pertahanan dan keamanan kerajaan. Rakryan Tumenggung merupakan bagian dari Rakryan Mantri ri Pakira-kiran, yang merupakan sekelompok pejabat tinggi atau dewan menteri sebagai badan pelaksana pemerintahan.

Masa Hayam Wuruk

Dalam artikel dari Terasikip dijelaskan, pada masa pemerintahan Hayam Wuruk, nama Pu Nala disebutkan dalam Prasasti Bendosari, Prasasti Sekar, dan Kakawin Nagarakretagama.

Prasasti Bendosari

..nuruhau pu turut, rakryan rangga pu lurukan, rakryan tumënggung pu nala, sadugopikadurjjanawi..

Artinya dalam Prasasti Bendosari (tidak berangka tahun) Pu Nala sebagai Rakryan Tumenggung bertugas sebagai Panglima Kerajaan yang bertanggung jawab atas pertahanan dan keamanan kerajaan.

Prasasti Sekar

..Hamantryatmaja, rakryan rangga, pu dami, nāyawit, kuçalatareng itajña, rakryan tumenggung, pu nāla, mawasthāryya wīramaṇḍalika, raṇānggabhī..

Pu Nala disebutkan dalam Prasasti Sekar (1366 M) sebagai Rakryan Tumenggung bertugas sebagai Panglima Kerajaan yang bertanggung jawab atas pertahanan dan keamanan kerajaan.

Kakawin Nagarakrtagama

..ri sahnira sakeɳ kalayw i kutugan kahenwalaris, ri khebwan agen aglis engal amgil / ri kambaɳ rawl, sudarmma sugatapratista racananya çobhah halp,anugraha nareçwara san apatih pu naladika..

Artinya:

Perpisahan-Nya dari Kalayu, melalui Kutugan adalah jalan yang diambil, dalam garis lurus, melalui Kebwan Ageng dengan cepat. Segera mereka tinggal di Kambang Rawi, sebuah dharma (wilayah keagamaan) terkemuka, tempat tinggal Sugata (Buddha), ornamennya indah, mengesankan, anugraha Pangeran (hibah) untuk apatih (vizir) pu (Sir) Nala yang terhormat, luar biasa

Pada masa pemerintahan Hayam Wuruk disebutkan pula dalam Nagarakrtagama pupuh 31 dengan nama lain Aryya Wira Maṇḍalika yang menjabat sebagai Rakryan Tumenggung di daerah Kambangrawi yang disinggahi oleh rombongan Hayam Wuruk. Wira Mandalika yang berarti Panglima Mandala merupakan gelar jabatan yang mewujudkan sifat keberanian di medan perang. Dalam Bahasa Sansekerta Wira Mandalika itu berasal dari kata Wira dan Mandalika (Yamin, 1962:122). Wira berarti orang berani atau pahlawan perang sedangkan Mandalika berarti wilayah. Jadi Wira Mandalika adalah seseorang yang memiliki sifat keberanian di medan perang atau seorang Panglima Mandala yang utama (Terasikip).

Lihat juga

Referensi

  1. ^ Redaksi (2021-11-20). "Pu Nala Bangsawan Majapahit yang Namanya Abadi Hingga Kini". Terasikip (dalam bahasa Inggris). Diakses tanggal 2022-08-17. 
  2. ^ Redaksi (2021-11-20). "Pu Nala Bangsawan Majapahit yang Namanya Abadi Hingga Kini". Terasikip (dalam bahasa Inggris). Diakses tanggal 2022-08-17. 

Read other articles:

Catholic Charities USATanggal pendirian25 September 1910; 113 tahun lalu (1910-09-25) (sebagai National Conference of Catholic Charities)NPWP 53-0196620TipeBantuan kemanusiaanLokasiAlexandria, Virginia, Amerika SerikatAsalUrsulines di New OrleansWilayah layanan Amerika SerikatTokoh pentingSuster Donna Markham[1]Presiden dan CEOMarguerite Harmon,[2]ketua dewanYang Mulia David Zubik, D.D.,[2]Utusan episkopalSitus webwww.catholiccharitiesusa.org Catholic Charities ad...

 

 

Jembatan Faux Namti (Wujiazhai) di sepanjang Sungai Sicha di wilayah Lembah Nanxi. Lebih dari 800 kuli Tiongkok tewas di sini.[1] Jalur kereta api Yunnan–Vietnam (Hanzi: 滇越铁路; Pinyin: Dian–Yue tielu; Vietnam: tuyến đường sắt Hải Phòng - Vân Nam/ 綫塘鐵海防-雲南; Prancis: Chemins de Fer de L'Indo-Chine et du Yunnancode: fr is deprecated , jalur kereta api Indochina–Yunnan) adalah jalur kereta api sepanjang 855 km yang dibangun oleh P...

 

 

Strada statale 225della Val FontanabuonaDenominazioni precedentiStrada interprovinciale appenninica di serie numero 139 Denominazioni successiveStrada provinciale 225 della Fontanabuona (2001-2018) LocalizzazioneStato Italia Regioni Liguria Province Genova DatiClassificazioneStrada statale InizioChiavari FineSS 45 presso Bargagli Lunghezza34 km Provvedimento di istituzioneD.M. 16/11/1959 - G.U. 41 del 18/02/1960[1] GestoreANAS PercorsoPrincipali intersezioniSP 19 di Lum...

Strada statale 709Tangenziale di TermoliLocalizzazioneStato Italia Regioni Molise Province Campobasso DatiClassificazioneStrada statale InizioSS 16 presso Termoli FineSS 87 presso Termoli Lunghezza12,450[1] km Data apertura2004[2] GestoreANAS (2011-) Percorso Manuale La strada statale 709 Tangenziale di Termoli (SS 709), già nuova strada ANAS 250 Tangenziale di Termoli (NSA 250) ed in parte ancor prima nuova strada ANAS 250 bis Tangenziale di Termoli (NSA 250 b...

 

 

«  Francia occidentalis » redirige ici. Pour les autres significations, voir Francia et Occidentalis. Pour les articles homonymes, voir Francie. Si ce bandeau n'est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus. Certaines informations figurant dans cet article ou cette section devraient être mieux reliées aux sources mentionnées dans les sections « Bibliographie », « Sources » ou « Liens externes » (février 2009). Vous pouvez ...

 

 

Templat:Nama orang MinangkabuAndrinof Chaniago Menteri Perencanaan Pembangunan Nasional Indonesia Ke-13Masa jabatan27 Oktober 2014 – 12 Agustus 2015PresidenJoko Widodo PendahuluArmida AlisjahbanaPenggantiSofyan Djalil Informasi pribadiLahir3 November 1962 (umur 61)Padang, Sumatera BaratPartai politikIndependenSuami/istriYultifaniAnak1Alma materUniversitas IndonesiaFu Hsing Kang CollegeProfesiAkademisiSunting kotak info • L • B Drs. Andrinof Achir Chaniago, M....

Pour les articles homonymes, voir Dakota. Dakota du Nord North Dakota (en) Sceau du Dakota du Nord. Drapeau du Dakota du Nord. Carte des États-Unis avec le Dakota du Nord en rouge.SurnomPeace Garden State, Roughrider State, Flickertail StateEn français : « L'État des jardins de paix ».DeviseLiberty and union, now and forever, one and inseparable ; Strength from the soil« La liberté et l'union, maintenant et pour toujours, unies et inséparables » ; ...

 

 

Pour les articles homonymes, voir Louis-Philippe. Le style Louis-Philippe est un style de mobilier français en vogue sous le règne de Louis-Philippe (1830-1848) qui influence aussi l'architecture. C'est un style de bourgeois affairés et cossus, partagés entre le souci de leur confort et le désir de se donner des lettres de noblesse[1]. Période Le style Louis-Philippe se situe pendant la période appelée Monarchie de Juillet sous le règne de Louis-Philippe de 1830 à 1848. Il fait sui...

 

 

Ukrainian-American tailor and fashion designer Nudie CohnBornNuta KotlyarenkoDecember 15, 1902Kiev, Russian EmpireDiedMay 9, 1984(1984-05-09) (aged 81)Burbank, CaliforniaNationalityAmericanOccupationFashion designerKnown forNudie SuitsLabelNudie's Rodeo Tailors Nuta Kotlyarenko (Ukrainian: Нута Котляренко; December 15, 1902 – May 9, 1984), known professionally as Nudie Cohn, was a Ukrainian-American tailor who designed decorative rhinestone-covered suits, known popul...

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Rocky Mountain Floristic Region – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (October 2015) (Learn how and when to remove this message) Sidalcea oregana var. calvaForest of Pseudotsuga menziesii subsp. menziesii in WashingtonDarlingtonia californica The Rocky ...

 

 

The Royal Australian and New Zealand College of PsychiatristsRANZCP Coat of ArmsAbbreviationRANZCPFormation9 October 1946Legal statusCompany Limited by GuaranteePurposePsychiatryHeadquartersMelbourne, VictoriaLocationAustralia, New ZealandRegion served Australia and New ZealandMembership 6000PresidentDr Elizabeth MooreRemarkshttps://www.ranzcp.org The Royal Australian and New Zealand College of Psychiatrists (RANZCP) is the principal organisation representing the medical specialty of psychia...

 

 

View of Fondi, ancient Fundi, at the foot of the Monti Aurunci in Latium adiectum. The flat country is reclaimed marshland, similar to but not part of the Agro Pontino. It is now called the South Pontino. The Via Appia went through this region on its way south to Campania, which is located beyond the mountains seen in the distance. Latium adiectum (transl. attached Latium) or Latium Novum was a region of Roman Italy between Monte Circeo and the river Garigliano, south of and immediately...

Atmospheric optical phenomenon, which appears as a light ribbon in the sky For other uses, see Steve (disambiguation). A photograph of a STEVE phenomenon on 17 August 2015 at Little Bow Resort, AB, Canada An image of STEVE taken at 12:30am in Alberta, Canada in 2018. STEVE (Strong Thermal Emission Velocity Enhancement) is an atmospheric optical phenomenon that appears as a purple and green light ribbon in the sky, named in late 2016 by aurora watchers from Alberta, Canada. According to analys...

 

 

For the British Army regiment, see Royal Scots. Royal ScotsRegimental standardActive1744–1762Country FranceBranchFrench Royal ArmyTypeInfantryRoleLine infantrySize12 companies; 600 menMotto(s)Nemo me impune lacessit ('No one assails me with impunity')EngagementsWar of the Austrian Succession'1745 Jacobite RisingSeven Years' WarCommandersColonel ofthe RegimentJohn DrummondMilitary unit The Jacobite Royal Scots, sometimes called the Royal-Ecossais,[a] Lord John Drummond...

 

 

Nairobi Half LifePoster filmSutradaraDavid Tosh GitongaProduserSarika Hemi LakhaniTom TykwerGinger WilsonDitulis olehBilly KahoraPotash Charles MatathiaSamuel MuneneSerah MwihakiPemeranJoseph WairimuPenata musikXaver von TreyerSinematograferChristian AlmesbergerPenyuntingMkaiwawi MwakabaTanggal rilis 19 Juli 2012 (2012-07-19) (Festival Film Durban) [1]Durasi96 menitNegaraKenyaBahasaSwahili InggrisSheng Nairobi Half Life adalah sebuah film drama Kenya 2012 yang disutrada...

Indian politician and police officer This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Dinesh Nandan Sahay – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (December 2017) (Learn how and when to remove this message) Dinesh Nandan SanhayDinesh Nandan Sahay in 200810th Governor of TripuraIn office2 June 2003...

 

 

Tasso di natalità per paese (2023) Il tasso di natalità è il rapporto tra il numero delle nascite in una comunità o in un popolo durante un periodo di tempo e la quantità della popolazione media dello stesso periodo[1]. Il tasso di natalità misura la frequenza delle nascite di una popolazione in un arco di tempo (normalmente un anno) ed è calcolato come rapporto tra il numero dei nati in quel periodo e la popolazione media. Indice 1 Descrizione 2 In politica 3 Controllo della p...

 

 

.ag

Country code top-level domain for Antigua and Barbuda This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: .ag – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (March 2022) (Learn how and when to remove this message).agIntroduced3 September 1991TLD typeCountry code top-level domainStatusActiveRegistryNicAgSponsorNon...

18th edition of the Pokémon World Championships 2023 Pokémon World ChampionshipsOfficial logo of the eventHost cityYokohama, JapanMottoChallenge the World![1](Japanese: 世界に挑戦してみよう!)Events8 in 4 games[2]OpeningAugust 11, 2023 (2023-08-11)ClosingAugust 13, 2023 (2023-08-13)Main venuePacifico YokohamaWebsiteworlds.pokemon.com← London 2022Honolulu 2024 → 2023 Pokémon World ChampionshipsPokémon GoTourname...

 

 

American college basketball season This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: 2014–15 Dartmouth Big Green men's basketball team – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (February 2024) (Learn how and when to remove this message) 2014–15 Dartmouth Big Green men's basketballCIT, First roundConfer...